Rezerwaty przyrody w Polsce Południowej

W 2007 r. Instytut Ochrony Środowiska w Warszawie wydał bardzo potrzebną monografię „Rezerwaty przyrody w Polsce Południowej”. Książka ta, pod redakcją Grzegorza Rąkowskiego, jest trzecim i ostatnim tomem w cyklu publikacji poświęconych rezerwatom przyrody w Polsce, rozpoczętym wydaną w 2005 r. pozycją „Rezerwaty przyrody w Polsce Północnej”. Cykl ten jest pierwszym opracowaniem prezentującym w obszerny i całościowy sposób wszystkie rezer­waty przyrody istniejące w naszym kraju.

Publikacja składa się z krótkiej części wstępnej, w której zawarto ogólne informacje o rezerwatach przyrody oraz z części szczegółowej, w której opisano 408 rezerwatów przyrody utworzonych do połowy 2007 r. Rozmieszczono je alfabetycznie według położenia w sześciu województwach południowej Polski: dolnośląskim, opolskim, śląskim, małopolskim, świętokrzyskim i podkarpackim. W opisach rezerwatów znajdują się podstawowe dane: rok utworzenia, powierzchnia, rodzaj rezerwatu oraz informacje na temat położenia geo­graficznego i administracyjnego. A także charakterystyka ich walorów krajobrazowych i przyrodniczych, z wykazem najcenniejszych zbiorowisk roślinnych i siedlisk oraz rzadkich gatunków roślin i zwierząt. Opis każdego z rezerwatów uzupełnia kolorowa mapa topograficzna w skali 1:50000 (w wyjątkowych przypadkach w skali 1:100000) i zdjęcie przedstawiające charakterystyczne dla rezerwatu krajobrazy, ekosystemy lub gatunki. Zamieszczono też mapy każdego z sześciu opisanych województw, z zaznaczeniem wszystkich rezerwatów przyrody istniejących na ich terenie.

Książka jest dobrym kompendium wiedzy na temat rezerwatów przyrody oraz jedynym w swoim rodzaju przyrodniczym przewodnikiem po tej części kraju. Jednak z punktu widzenia użytkownika, monografię można byłoby poprawić w kilku aspektach. Alfabetyczne rozmieszczenie rezerwatów jest dość czytelne, ale jeśli szuka się np. wszystkich z danego regionu geograficznego, to już nie jest to takie proste. Można by także kosztem mniejszego zdjęcia zrobić szerszy opis rezerwatów, wraz z zagrożeniami, które ich dotyczą. W obecnym układzie niewielki opis każdego z rezerwatów pozostawia pewien niedosyt.

Trzeba docenić jednak mrówczą pracę, jaką wykonali pracownicy Instytutu Ochrony Środowiska. Zebranie tylu informacji, rozproszonych w wielu miejscach, nie jest prostym zadaniem. Pochwały wymaga również wysoki poziom edytors­ki i ładna szata graficzna.

Monografia „Rezerwaty przyrody w Polsce Południowej” jest ze wszech miar godna polecenia, jako jedyne wydawnictwo, które obejmuje wszystkie rezerwaty przyrody z sześciu południowych województw.

Radosław Szymczuk

Książkę można kupić bezpośrednio lub wysyłkowo w IOŚ: Dział Wydawnictw Instytutu Ochrony Środowiska, ul. Krucza 5/11, 00-548 Warszawa, tel. 22 625 10 05 w. 58, fax. 22 629 52 63, e-mail: wydawnictwa@ios.edu.pl, ios.edu.pl/pol/wydawnictwa1.html