Dzikie jest piękne – o Januszu Korbelu

7 sierpnia 2015 roku w wieku 69 lat odszedł od nas Janusz Korbel. Pamiętamy Go jako ikonę polskiej ekologii, jako człowieka, który całe życie poświęcił ochronie przyrody i krajobrazu kulturowego Polski.

Z wykształcenia architekt, zawodowo pracował jako niezależny dziennikarz i działacz społeczny, był niewątpliwie prekursorem w wielu dziedzinach. Zapamiętamy Go zwłaszcza jako jednego z najwybitniejszych ojców założycieli polskiego ruchu ekologicznego. Uczył nas, jak wielki jest wpływ dzikiej, pierwotnej przyrody na egzystencję człowieka – że bez niej, bez wszystkich innych istot, które żyją na naszej planecie, nie przetrwamy.

Humanista, pedagog związany ze szkołą tzw. ekologii głębokiej, wykształcił kilka pokoleń ludzi działających na rzecz środowiska – sam od dekad niestrudzenie angażował się w mozolną pracę na rzecz ochrony naszego dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego, ochrony krajobrazu, tożsamości lokalnej i tradycji. Był człowiekiem dialogu, rozmowy, mediacji, starającym się zawsze zrozumieć, a nawet usprawiedliwić drugą stronę. Jego działania zawsze miały charakter pokojowy. Przekonywał argumentami, wiedzą i holistycznym spojrzeniem na otaczającą rzeczywistość.

Jako legalista wierzący w konieczność i skuteczność wprowadzania w życie dobrych rozwiązań prawnych wytrwale walczył z poczynaniami pazernego lobby dążącego do spieniężenia naszych zasobów przyrodniczych, w tym do wycinki tych najbardziej dostojnych, prastarych drzewostanów Puszczy Białowieskiej. Udało Mu się doprowadzić do powstania zespołu ds. ochrony dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego Puszczy Białowieskiej przy prezydencie RP Lechu Kaczyńskim, dzięki czemu obszar chroniony Puszczy Białowieskiej został dwukrotnie powiększony oraz wpisany wraz z częścią białoruską Puszczy na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO (World Heritage List) pod nazwą Bialowieza Forest, jako wspólny obszar transgraniczny.

Od 23 czerwca 2014 r. obszar ten wraz ze strefą buforową obejmuje powierzchnię ponad 308 tys. ha po obu stronach granicy (przedtem – ok. 150 tys. ha). Ważne przy tym jest to, że Obszar Światowego Dziedzictwa rozszerzony został przede wszystkim po stronie polskiej.

Janusz odszedł tak nieoczekiwanie, w trakcie pracy nad następnym filmem. Jest to dla nas wielką, bolesną stratą. Dla nas wszystkich – dla rodziny, dla jego przyjaciół w Polsce i na świecie, gdzie miał liczne wspierające Go grono, dla polskiej przyrody. Jego odejście będzie zapewne wielką stratą także dla społeczności, w której żył, społeczności, którą widział jako wspólnotę – wspólnotę, którą jednoczą duch świadomości obywatelskiej i idea zrównoważonego rozwoju. Wspólnotę, o której powstanie wciąż na nowo zabiegał.

Dziś pozostawia nam swe dokonania i dzieło: setki fotografii, filmy, książki, ponad 300 tekstów, artykułów i esejów, m.in. w miesięczniku „Dzikie Życie”, który założył w roku 1994. Zachowamy żywe wspomnienie Jego postawy – głęboko etycznej i otwartej na drugiego człowieka bez względu na poglądy religijne, kulturowe czy polityczne – a także Jego holistyczne podejście do rozwiązywania problemów. To wszystko będzie dla nas inspiracją, zobowiązaniem i wielkim wyzwaniem na przyszłość. Pójdziemy dalej Jego śladem, działając na rzecz ochrony naszej planety, bo pamiętamy, że Dzikie jest piękne!

Sylvie i Krzysztof Derdaccy

Sylvie i Krzysztof Derdaccy – kuratorzy i organizatorzy plenerowych wystaw fotograficznych ZIEMIA Z NIEBA, PLANETA OCEAN, ARBORES VITAE – Ostatnia taka puszcza.