Każdy może zostać Strażnikiem Klimatu i Przyrody

Nie jesteśmy bezradni w obliczu zmian klimatu i degradacji środowiska, dlatego od wielu lat Stowarzyszenie Pracownia na rzecz Wszystkich Istot organizuje nieodpłatne szkolenia dla tych, którzy chcą działać. Każdy może coś zmienić i pociągnąć za sobą innych. Tylko w latach 2021-2023 szkolenia przyrodnicze i klimatyczne przeszła ponad setka osób.

W maju 2024 r. kolejna już grupa Strażników i Strażniczek Klimatu rozpoczęła cykl szkoleń w Stacji Edukacji Ekologicznej, czyli w siedzibie Pracowni w Bystrej koło Bielska-Białej. Niebawem ruszą kolejne edycje programów, również Strażników i Strażniczek Przyrody. Pracownia prowadzi szkolenia i tworzy ruch obrońców i obrończyń przyrody i klimatu od wielu lat. „Zależy nam na tym, by budować świadome i aktywne społeczeństwo. Edukacja obywatelska dla ochrony lasów, miejsc przyrodniczo cennych, klimatu była i jest filarem działań Pracowni. Kompleksowo przygotowujemy uczestników naszych szkoleń do prowadzenia samodzielnych działań strażniczych czy kampanii. Nabyte podczas wykładów i warsztatów kompetencje są przydatne również na innych polach społecznej aktywności. Duży nacisk poza samą wiedzą kładziemy na sieciowanie oraz budowanie motywacji do działania w oparciu o filozofię głębokiej ekologii” – mówi Radosław Ślusarczyk, prezes Pracowni.

Jak wyjaśnia Monika Stasiak, antropolożka kultury, która prowadzi w ramach szkoleń strażniczych warsztaty głębokoekologiczne: „działanie dla Ziemi to znacznie więcej niż procedury, dokumenty i argumentowanie w obronie miejsc czy ekosystemów. To także szukanie swojej własnej relacji z przyrodą, przyglądanie się emocjom, które w nas wywołuje oraz próba spojrzenia na to, co dotyka naszą planetę nie tylko z perspektywy ego, ale też innych ludzi, istot, form życia i łączącej je sieci powiązań. Twórca etyki ziemi, Aldo Leopold mówił, że postępować etycznie możemy tylko w stosunku do czegoś, co możemy zobaczyć, poczuć, zrozumieć, pokochać czy też przynajmniej w to uwierzyć”.

Zainteresowanie kursami Strażników Klimatu czy Strażników Przyrody jest bardzo duże – o jedno miejsce w ostatnich latach konkuruje 6-7 osób. Pracownia szkoli osoby pełnoletnie, a o udziale decyduje przede wszystkim motywacja uczestników do samodzielnego prowadzenia obywatelskich działań. Celem edukacji poza wzrostem świadomości społeczeństwa jest właśnie skuteczniejszy nacisk społeczny dotyczący polityki klimatycznej i środowiskowej.

W ramach kursu Strażnicy Przyrody budowany jest społeczny ruch osób merytorycznie przygotowanych do chronienia lasów. To kurs obejmujący trzy intensywne weekendy, na które składają się trening aktywistyczny i szkolenia z zakresu wyzwań związanych z ochroną przyrody, dotyczących kryzysu bioróżnorodności w lasach. Słuchacze i słuchaczki z całej Polski poznają leśną terminologię, przepisy prawa i polityki europejskie służące ochronie przyrody, a także zagrożenia dla lasów wynikające z gospodarki leśnej. Szkolenia prowadzą zarówno ludzie nauki, ekspertki i eksperci, a także osoby doświadczone w aktywizmie przyrodniczym. Między innymi o interwencjach i powoływaniu nowych form ochrony przyrody mówi dr Maciej Bonk z Instytutu Ochrony Przyrody PAN. Z kolei wykład o aspektach prawnych i ustawowych ochrony lasów oraz warsztat z pisania pism urzędowych prowadzi mecenas Karolina Kuszlewicz. Najważniejsze systemowe problemy w barierach dla ochrony ekosystemów leśnych omawia Sylwia Szczutkowska z Pracowni. O sukcesach i wyzwaniach w prowadzeniu lokalnych kampanii opowiadają reprezentanci i reprezentantki ruchów leśnych, m.in. z Inicjatywy Dzikie Karpaty, Zielonego Pierścienia Warszawy, Grupy Brynek, Inicjatyw Ratujmy Kleszczowskie Wąwozy czy Wspólny Las.

Strażnicy Klimatu to natomiast szkolenie aktywistów, którzy chcą działać na rzecz wycofania się Polski z paliw kopalnych, w tym gazu ziemnego. Uniknięcie gazowej pułapki, czyli ryzyka uzależnienia Polski od kolejnego po węglu paliwa kopalnego – gazu to, w opinii Pracowni na rzecz Wszystkich Istot, jedno z kluczowych wyzwań transformacji. „Kiedy Pracownia zaczynała prowadzić działania na rzecz zakończenia w Polsce energetyki węglowej, nikt nam nie wierzył. Dziś wszyscy w Polsce rozumieją, że węgiel nie ma przyszłości i należy od niego odchodzić. Takiego zrozumienia wymaga kwestia gazu, dlatego dzielimy się swoją wiedzą o wpływie gazu na klimat oraz szkodliwości, jakim jest dalsze trawie przy scentralizowanej energetyce opartej na paliwach kopalnych” – wyjaśnia Ślusarczyk. Program Strażników Klimatu obejmuje trzy weekendowe zjazdy, podczas których wiedzą i doświadczeniem dzielą się osoby związane z ruchami klimatycznymi, jak również naukowcy i naukowczynie. O zagrożeniu gazowej pułapki mówi Diana Maciąga z Polskiej Zielonej Sieci. Bernard Swoczyna z Fundacji Instrat przedstawia wyzwania dla polskiej energetyki. Z kolei prof. Piotr Skubała z Uniwersytetu Śląskiego omawia problem pogodzenia potrzeby ochrony klimatu i ochrony bioróżnorodności. To tylko wybrane zagadnienia i prowadzący.

Pracownia na rzecz Wszystkich Istot chroni Polską przyrodę od 1989 r. W 2013 r. podjęła się także działania na rzecz ochrony klimatu. Do największych sukcesów kampanii klimatycznej Pracowni należy powstrzymanie powstania w Polsce dwóch szkodliwych projektów – węglowej Ostrołęki C i węglowej elektrowni Północ. Dzięki temu pół miliarda ton CO₂ nie zostało wyemitowanych do atmosfery. Od 2021 r. Pracownia w swoich działaniach klimatycznych koncentruje się na gazie kopalnym. Kampanie leśne poza ochroną miejsc najcenniejszych skontrowane wokół reformy gospodarki leśnej.

„Budujemy świadome i aktywne społeczeństwo na rzecz ochrony klimatu oraz społeczny ruch osób merytorycznie przygotowanych do chronienia lasów przyrodniczo cennych i lasów społecznych. Niebawem ruszymy z kolejnymi edycjami” – zapowiada Radosław Ślusarczyk.

Szczególowe informacje o nowych szkoleniach ogłaszane są na stronie: pracownia.org.pl/edukacja.

Katarzyna Wiekiera