Wieści ze świata

Brazylijska rzeka Cuiabá bezpieczna

Na początku maja 2022 r. Zgromadzenie Ustawodawcze brazylijskiego stanu Mato Grosso zatwierdziło projekt ustawy zakazującej budowy elektrowni wodnych na całej długości rzeki Cuiabá. Na rzece planowano budowę sześciu niewielkich elektrowni wodnych na odcinku 190 km.

89% ryb żyjących w rzece Cuiabá przepływa dziesiątki kilometrów na tarło do górnego odcinka rzeki. Wyklute larwy i jaja są następnie przenoszone przez prąd z powrotem do miejsc pochodzenia ich rodziców. Elektrownie wodne zdecydowanie przekształciłyby rzekę, utrudniając, a w niektórych przypadkach uniemożliwiając, migrację ryb, które do rozmnażania potrzebują długich nieprzegrodzonych odcinków.

Ponadto rzeka ta bierze udział w zasilaniu cennego biomu Ameryki Południowej – Bagien Pantanal. Przyjęta ustawa przyczyni się zatem do bezpośredniej ochrony Pantanalu, jak również stanie się ważnym przykładem dla pozostałych stanów Brazylii.

To zwycięstwo dla ocalenia rzeki Cuiabá, ponieważ zakaz budowy elektrowni wodnych zagwarantuje zachowanie jej naturalnego cyklu hydrologicznego, oficjalnie ustanawiając ją jako rzekę swobodnie płynącą. Projekt tej ustawy był dziełem kilku instytucji, koordynowanym przez ECOA (Ekologia i Akcja).

Jak powiedziała biolożka Paula Isla Martins, ustawa ta jest zwycięstwem dla wszystkich mieszkańców brzegów rzeki i tych, których przetrwanie zależy od rzek. Jest owocem wieloletniej pracy przeciwko zaporom, decyzją popartą danymi naukowymi, które pokazują, że zagrożenia i szkody, jakie zapory niosą w środowisku, dotyczą całego społeczeństwa Mato Grosso.

(International Rivers)

Brak zgody na budowę odkrywkowej kopalni miedzi w ostoi jaguarów

Federalny Sąd Apelacyjny w Stanach Zjednoczonych podtrzymał brak ważności pozwolenia na budowę wielkiej odkrywkowej kopalni miedzi wydanego przez Amerykańskie Służby Leśne.

Planowana kopalnia Rosemont Mine miała być zlokalizowana na południe od Tucson w Arizonie na terenie Narodowego Lasu Colorado w dolinie Rosemont. Tereny te są ważną ostoją jaguarów, ocelotów i rzadkich gatunków roślin. Ponadto jest to obszar źródłowy strumieni uzupełniających zasoby wód gruntowych w okolicach Tuscon. Toksyczne odpady z kopalni mogłyby poważnie zagrozić tym wodom.

Decyzja ta podtrzymuje również orzeczenie sądu okręgowego na korzyść trzech plemion Indian Amerykańskich – Tohono O’odham, Pascua Yaqui i Hopi, które złożyły podobny pozew kwestionujący zgodę Amerykańskich Służb Leśnych na budowę kopalni.

(Center for Biological Diversity)

Anglia rozpoczyna renaturyzację 99 tysięcy hektarów ziemi

Na terenie Anglii zaczęto wdrażanie zakrojonego na szeroką skalę programu renaturyzacji i wzmocnienia ochrony przyrody pięciu bioregionów w oparciu o istniejące obszary chronione, chociaż wykraczając daleko poza ich granice.

Przewidywane czynne działania na rzecz ochrony i renaturyzacji ekosystemów obejmujące obrzeża miast po mokradła i wrzosowiska mają na celu rozwiązanie problemów utraty dzikiej przyrody, łagodzenie skutków kryzysu klimatycznego dzięki zwiększeniu sekwestracji węgla, zagrożenia powodziowego i suszowego, jak również poprawę dostępu społeczeństwa do przyrody.

W ramach programu zwiększona zostanie lesistość terenów, liczba drzew w miastach, część gruntów ornych na podłożu kredowym zamieniona zostanie w trwałe użytki zielone i łąki. Zostanie przywrócona integralność ekologiczna pofragmentowanych wrzosowisk, zadrzewień, mokradeł i łąk. Poddane renaturyzacji mają być mokradła, w tym torfowiska.

Program w dużym stopniu przyczyni się do osiągnięcia celu, jakim jest powstrzymanie spadku liczebności gatunków do 2030 r., oraz wywiązanie się z zobowiązania ochrony 30% krajowych gruntów do 2030 r. Program obejmie następujące regiony: West Midlands, Cambridgeshire, Peak District, Norfolk i Somerset.

(„The Guardian”)

Laureaci Nagrody Goldmanów – ekologicznego „Nobla” – za 2022 rok

Podczas tegorocznego rozdania prestiżowej Nagrody Goldmanów uhonorowano siedmiu oddolnych aktywistów z sześciu kontynentów, za zasługi na rzecz przyrody.

Nagroda przypadła następującym laureatom:

• Alex Lucitante i Alexandra Narvaez – dwójka indiańskich aktywistów plemienia Cofan w Ekwadorze. Na ich ziemiach znajdują się lasy deszczowe, tereny podmokłe, góry, źródła rzeki Aguarico (dopływ Amazonki) i wulkan Cayambe. Ludzie ci stworzyli patrole w swojej społeczności pilnujące lasów przed nielegalnymi wyrębami, jak również przyczynili się do zażegnania budowy kopalń rud metali na terytorium plemienia dzięki bezprecedensowej wygranej w sądzie ekwadorskim.
• Chima Williams z Nigerii zorganizował dwie społeczności dotknięte wyciekami ropy w Delcie Nigru, aby pozwać koncern naftowy Shell. Po 13-letniej batalii prawnej firma po raz pierwszy została pociągnięta do odpowiedzialności przed sądem holenderskim. Nigeria jest trzynastym największym producentem ropy na świecie. Większość krajowych pól naftowych znajduje się na największych w Afryce mokradłach – Delcie Nigru, która jest również domem dla milionów ludzi blisko związanych z ziemią. Każdego roku średnio 240 000 baryłek ropy naftowej wycieka do środowiska Delty z rurociągów i szybów naftowych, zanieczyszczając wodę, uprawy, lasy namorzynowe i łowiska, od których ludzie są zależni.
• Julien Vincent z Australii ściga przemysł paliw kopalnych uderzając w ich finanse. Jego organizacja pozarządowa od 2013 r. ukierunkowana jest na branżowe instytucje finansowe. To wielkie zadanie w kraju, gdzie węgiel jest siłą napędową gospodarki.
• Marjan Minnesma z Holandii poprowadziła kampanię mającą na celu pozwanie rządu Holandii za naruszenie obowiązku zachowania ostrożności zaniedbując wprowadzenie środków chroniących obywateli przed zmianami klimatycznymi — i wygrała. Mimo swojego proekologicznego wizerunku, Holandia jest wielkim emiterem gazów cieplarnianych. Prawie 90% energii wytwarzane jest z węgla i gazu ziemnego pomimo podatności kraju na zmiany klimatyczne i podnoszenie się poziomu morza (1/3 kraju leży poniżej poziomu morza).
• Nalleli Cobo z USA, 20-latka swoją działalność rozpoczęła w wieku 9 lat, zmotywowana objawami chorobowymi na skutek zanieczyszczeń z szybu naftowego w pobliżu jej domu w Los Angeles. Chorowała na raka i wyzdrowiała. Kierowała ruchem obywatelskim, który zamknął stanowisko wiertnicze i zainicjował proces stopniowego wycofywania wydobycia na największym miejskim polu naftowym w USA.
• Niwat Roykaew (Kru Thi) z Tajlandii. Kiedy chińska firma deweloperska zaproponowała wysadzenie bystrzy na rzece Mekong, aby pomieścić ogromne statki towarowe, Kru Thi zorganizował społeczności i naukowców, którzy złożyli petycje do rządu i podjęli działania, które ostatecznie wstrzymały ten plan. Mekong przepływa przez Chiny, Wietnam, Laos, Tajlandię i Kambodżę, dostarczając żywność, wodę i ponad 65 milionom ludzi oraz szczycąc się ogromną różnorodnością życia wodnego. Na początku XXI wieku Chiny ogłosiły plany wysadzenia w powietrze skalistych odcinków Mekongu w pobliżu granicy tajsko-laotańskiej, aby pomieścić 500-tonowe chińskie statki towarowe. Chociaż w grudniu 2017 r. minister spraw zagranicznych Tajlandii ogłosił, że Chiny zawiesiły projekt (dzięki staraniom aktywistów), to jednak budowa rozpoczęła się na górnym odcinku rzeki i 200 km zostało wysadzonych w powietrze. Kru Thi wraz z przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego, naukowcami i akademikami, nadal stawiał opór. Wreszcie w 2020 r. rząd Tajlandii ogłosił anulowanie projektu z powodu potencjalnie niszczących skutków środowiskowych i społecznych. Było to rzadko spotykane formalne zwycięstwo w regionie znajdującym się pod znaczną presją rozwojową. Kru Thi kontynuuje swoją pracę jako orędownik rzeki i uczy młodzież, aby była kolejnym pokoleniem opiekunów rzeki.

Nagroda Goldmanów przyznawana jest od 1990 r. przez Fundację Ochrony Środowiska Goldmanów osobom indywidualnym działającym na rzecz ochrony środowiska. Co roku przyznaje się ją przedstawicielom każdego z sześciu zamieszkanych kontynentów. Polskimi laureatami tej nagrody są Jadwiga Łopata w 2002 r., współdyrektorka Międzynarodowej Koalicji dla Ochrony Polskiej Wsi (International Coalition to Protect the Polish Countryside, ICPPC) oraz Małgorzata Górska w 2010 r., działaczka Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków, koordynatorka kampanii w obronie Doliny Rospudy zagrożonej planami budowy drogi ekspresowej Via Baltica.

(Mongabay)

Opracowanie: Tomasz Nakonieczny