Miesięcznik Dzikie Życie poleca książkę Magdaleny Ochwat „Więcej-niż-tylko-ludzkie lekcje języka polskiego”

Ukazała się książeczka Magdaleny Ochwat „Więcej-niż-tylko-ludzkie lekcje języka polskiego” o edukacji polonistycznej w czasach kryzysu klimatycznego. Patronat medialny nad wydaniem książki objął Miesięcznik Dzikie Życie.

Zainteresowanie humanistyką środowiskową przybiera na sile w ostatnich latach – dynamicznie rozwijają się zarówno badania naukowe, jak i kształcenie akademickie. Widać również coraz większe zaangażowanie obywatelskie Polek i Polaków w obronie lasów przed wycinką czy rzek przed ich dalszą regulacją. Poważny problem stanowią jednak brak edukacji klimatyczno-środowiskowej w polskiej szkole, a także brak adaptacji humanistyki środowiskowej do stosowania na lekcjach języka polskiego. Wypełnienie tych luk to jedno z wyzwań współczesnej edukacji.

W książce „Więcej-niż-tylko-ludzkie lekcje języka polskiego. Edukacja polonistyczna w czasach kryzysu klimatycznego” nakreślam możliwości szeroko zakrojonych przeobrażeń niesionych przez środowiskowe analizy i interpretacje, które można z powodzeniem stosować w szkole na lekcjach języka polskiego. Humanistyka środowiskowa z jej rewizjonistyczną siłą może zmienić odbiór archaicznego kanonu literackiego, a jego relektura pozwala dostrzec więcej-niż-ludzką historię świata i tworzyć nowe opowieści. Do tkania nowych opowieści powinna włączyć się również szkoła – to z pewnością dziś jedno z zadań edukacji humanistycznej

– mówi dr. Magdalena Ochwat.

Wciąż zbyt małą rolę w walce ze zmianą klimatu przypisuje się literaturze, sztuce i opowieściom, a humanistyczna edukacja klimatyczno-środowiskowa nie doczekała się jeszcze zbyt wielu rzeczników i propagatorów w Polsce. A przecież język polski jako przedmiot nauczania szkolnego ma stosowne narzędzia do szerzenia wartości ekologicznych wśród młodych – teksty kultury, literaturę, film, fotografię, rzeźbę, wspierając się na metodologiach stwarzanych przez nową humanistykę. Trzeba te sprzyjające warunki i potencjał nauk humanistycznych wykorzystać

– dodaje.

Aby ekologiczna przemiana szkoły mogła się wydarzać, nauczyciele potrzebują wskazówek. W monografii Magdalena Ochwat przedstawia „drogowskazy” humanistycznej edukacji klimatyczno-środowiskowej. Zaznacza przy tym, że propozycji tych nie należy traktować jako czegoś stałego; wręcz przeciwnie: czytelnicy mogą dopisywać swoje punkty, by katalog ten poszerzać i przemyśliwać na nowo jego istotę w zmieniających się warunkach środowiskowych.

Autorka proponuję interpretacje środowiskowe „Cudownej podróży” szwedzkiej noblistki Selmy Lagerlöf, której to książka znajduje się w kanonie lektur nieobowiązkowych szkoły podstawowej, a także wybranych fragmentów lektur szkolnych – w tym opisu lasów litewskich w „Panu Tadeuszu” oraz historii przedmiotów i sposobu ich traktowania przez człowieka w baśni „Imbryk” Andersena. „Wybrane przeze mnie teksty są trwale osadzone w tradycji historycznoliterackiej i szkolnej metodyce czytania, interesuje mnie jednak, jak mogłyby one rezonować w splocie z naukami przyrodniczymi w duchu nowej humanistyki, by wytwarzać w szkole nowe symbiotyczne opowieści” – zaznacza autorka.

W publikacji znajdują się także deklaracje środowiskowe (Deklaracja Praw Drzew, Deklaracja Praw Pamięci o Ziemi, Światowa Karta Przyrody, Karta Praw Roślin), wybór reportaży środowiskowych oraz wybrane propozycje z najnowszej literatury pięknej i popularnonaukowej skierowanej do młodego odbiorcy.

Książkę można nabyć w Wydawnictwie Uniwersytetu Śląskiego

Magdalena Ochwat – doktorka nauk humanistycznych, adiunktka w Instytucie Polonistyki Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, związana z Interdyscyplinarnym Centrum Badań nad Edukacją Humanistyczną UŚ. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się na edukacji polonistycznej, wykorzystaniu reportaży literackich w kształceniu humanistycznym oraz społecznej odpowiedzialności lektur szkolnych. Interesuje się wyzwaniami XXI wieku. Uczestniczka Szkoły Ekopoetyki prowadzonej przy Instytucie Reportażu. Ukończyła szkolenie Strażnicy i Strażniczki Klimatu Pracowni na rzecz Wszystkich Istot.