Lasy Państwowe torpedują ministerialne moratorium dla lasów

Lasy Państwowe próbują storpedować projekt wyłączeń z gospodarki leśnej najcenniejszych przyrodniczo lasów, wdrożony przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Przedstawiona przez leśników aktualizacja moratorium, wbrew służbowemu poleceniu ministerstwa, znacząco zmniejsza obszar chroniony przed wycinkami. Z kolei przeprowadzone przez Lasy Państwowe konsultacje społeczne nie spełniły minimalnych wymogów formalnych tego procesu, co stanowi naruszenie prawa. Dlatego organizacje przyrodnicze i społeczne w piśmie do Ministerstwa Klimatu i Środowiska apelują o odrzucenie zaproponowanej przez leśników aktualizacji moratorium.

Przypomnijmy, że 8 stycznia 2024 r. Ministerstwo Klimatu i Środowiska wydało Lasom Państwowym polecenie wstrzymania lub ograniczenia wycinek w cennych przyrodniczo i ważnych społecznie lasach. Na liście znalazły się najcenniejsze fragmenty Puszczy Świętokrzyskiej, Puszczy Augustowskiej, Puszczy Knyszyńskiej, reliktowej Puszczy Karpackiej czy lasów uzdrowiskowych koło Iwonicza-Zdroju.

Zaproponowany obszar stanowił 1,3% z planowanych 20% ważnych przyrodniczo lasów, które miały być wyłączone z gospodarki leśnej. Był to początek realizacji zobowiązania, wynikającego z umowy koalicyjnej nowego rządu. Takie były bowiem oczekiwania wyborców. Zgodnie z przeprowadzonymi w styczniu 2024 r. przez Ipsos badaniami opinii publicznej 84,6% obywatelek i obywateli domagało się wyłączenia z wycinek 20 proc. najcenniejszych polskich lasów.

26 kwietnia 2024 r. Ministerstwo Klimatu i Środowiska wydało Lasom Państwowym służbowe polecenie aktualizacji moratorium celem przedłużenia ochrony tych lasów, zastrzegając w ustnym uzasadnieniu, że „łączny obszar moratorium nie może być mniejszy niż obecnie”, a „aktualizacja powinna zachować ideę ochrony najcenniejszych drzewostanów”.

Oznaczało to, że ewentualne korekty przygotowane przez leśników mają spełniać łącznie warunki utrzymania powierzchni objętej wyłączeniem/ograniczeniem pozyskania drewna, jak również zachowywać ochronę cennych fragmentów wskazanych w poleceniu z 8. stycznia 2024. Prawidłowa realizacja polecenia oznacza, że dopuszczalne są jedynie drobne zmiany na zasadzie wymiany wydzieleń mniej cennych na te o wyższej wartości przyrodniczej na obszarze nadleśnictw objętych moratorium, przy czym powierzchnia objęta wyłączeniami/ograniczeniami nie może zostać zmniejszona. Przede wszystkim zaś nie jest dopuszczalne przywrócenie rębnego użytkowania terenów objętych wyłączeniem z pozyskaniem drewna.

Aktualizacje przygotowane przez Regionalne Dyrekcje Lasów Państwowych we Wrocławiu, Krośnie i Białymstoku są całkowicie sprzeczne z poleceniem resortu, nie realizują wyznaczonych założeń i nie przedstawiają uzasadnionej propozycji dla terenów objętych poleceniem z dnia 8 stycznia 2024 roku. 

Wbrew szumnym zapowiedziom „prawdziwych leśników” jeszcze w trakcie kampanii wyborczej do polskiego parlamentu i późniejszym obietnicom reform wewnętrznych, Lasy Państwowe pokazały tę samą twarz, co przez ostatnie 8 lat. Totalne lekceważenie strony społecznej, a przecież lasy to nasze wspólne dobro. Przygotowana aktualizacja moratorium dla lasów jest także kpiną z poleceń ministerstwa 

– komentuje Radosław Ślusarczyk ze Stowarzyszenia Pracownia na rzecz Wszystkich Istot.

RDLP Wrocław przygotowało aktualizację moratorium polegającą m.in. na zastąpieniu wydzieleń zawierających cenne drzewostany na wydzielenia obejmujące np. siedliska nieleśne. Co więcej propozycja RDPL we Wrocławiu zakłada powrót do rębnego użytkowania najcenniejszych terenów – obszarów proponowanych rezerwatów przyrody.

Analogiczne nieprawidłowości można znaleźć w przeprowadzeniu aktualizacji przez RDLP Krosno. Ministerialne moratorium wyłączało z pozyskania sumie 14 770,5 ha lasów, w tym ponad 8 200 ha na terenie Nadleśnictwa Bircza, w celu zabezpieczenia obszaru Puszczy Karpackiej o wybitnych walorach przyrodniczych. Po aktualizacji leśników, obszar wyłączony z pozyskania został zmniejszony do niewiele ponad 5 tys. ha, z czego jedynie 2 tys. dotyczy Nadleśnictwa Bircza – zdejmując ochronę  z najcenniejszych drzewostanów projektowanego Turnickiego Parku Narodowego. Piły mają też wrócić do zdecydowanej większości lasów uzdrowiskowych wokół Iwonicza-Zdroju i Rymanowa-Zdroju.

Z kolei RDLP Białystok zastąpiło obszary z moratorium alternatywną siecią powierzchni na obszarach całkowicie innych nadleśnictw, co w oczywisty sposób zagraża idei wzmocnienia ochrony najcenniejszych drzewostanów w Puszczy Augustowskiej i Knyszyńskiej. 

Wspólnym mianownikiem prac wspomnianych RDLP jest także uczynienie farsy z konsultacji społecznych aktualizacji moratorium – strona społeczna otrzymała zaledwie 4 (RDPL Białystok) i 7 (RDPL Krosno i RDPL Wrocław) dni na zapoznanie się z materiałami, które były albo wadliwe, albo udostępnione w formie utrudniającej analizę. Taki sposób prowadzenia  konsultacji podważa dotychczasowe starania Lasów Państwowych na rzecz odbudowy społecznego zaufania i nawiązuje do niechlubnych standardów z lat 2016-2023, czyli lekceważenia strony społecznej.

– Razem z innymi organizacjami domagamy się od ministerstwa odrzucenia tych dalekich od oczekiwań społecznych i niespełniających polecenia resortu aktualizacji przygotowanych przez Lasy Państwowe. Oczekujemy od ministerstwa pracy nad moratorium 2.0, czyli kolejnych wyłączeń najcenniejszych przyrodniczo lasów. A ponadto utworzenia lasów społecznych wokół największych miast 

– mówi Radosław Ślusarczyk.

Miejsca planowanych rezerwatów i projektowanych parków narodowych muszą pozostać nietykalne dla gospodarki leśnej. Przez ostatnie osiem lat Lasy Państwowe dopuściły się tak wielu dewastacji przyrodniczych, że nie możemy sobie pozwolić na kolejne samowole. Czas na głęboką reformę Lasów Państwowych, skoro same nie potrafią dostosować się do czasów kryzysu bioróżnorodności i postępujących zmian klimatu. Inaczej stracimy na tym my wszyscy i kolejne pokolenia.  

Kontakt:
Radosław Ślusarczyk, Pracownia na rzecz Wszystkich Istot, tel. 660 538 329; e-mail: suchy@pracownia.org.pl