„Rozwijając OZE, musimy chronić przyrodę” – Stanowisko Pracowni na rzecz Wszystkich Istot dotyczące energetyki odnawialnej

Polska ma wystarczającą ilość terenów pod zrównoważony rozwój OZE, niezbędny do przeciwdziałania zmianie klimatu. Jednak obszary bogate w różnorodność biologiczną, a także korytarze ekologiczne muszą zostać zabezpieczone. „Nie można mówić o ochronie klimatu, realizowanego kosztem ludzi i środowiska” – Stowarzyszenie pisze w swoim stanowisku i wzywa polityków wszystkich opcji do zachowania dbałości o przyrodnicze dziedzictwo Polski w koniecznym rozwoju energii odnawialnej. 

Stanowisko Pracowni na rzecz Wszystkich Istot w sprawie energetyki odnawialnej

W miarę pogłębiania kryzysu klimatycznego, kryzysu bioróżnorodności, a także rosnących problemów polskiej energetyki, debaty na temat pilnej konieczności lokalizowania paneli słonecznych i wiatraków stają się coraz ważniejsze

– czytamy w stanowisku Pracowni na rzecz Wszystkich Istot.

Organizacja zwraca uwagę na konieczność wyznaczania „obszarów przyspieszonego rozwoju OZE”, co wynika z unijnej dyrektywy w sprawie promowania źródeł odnawialnych (Renewable Energy Directive, RED). Usprawnienie procedur administracyjnych rodzi obawy o brak zachowania wysokich standardów prawnych, potrzebnych do ochrony interesów środowiska przyrodniczego i lokalnych społeczności. 

W opinii Stowarzyszenia tocząca się w Polsce dyskusja dotycząca konieczności odblokowania potencjału energetyki wiatrowej na lądzie, nie może być skoncentrowana wyłącznie na kwestii odległości elektrowni od zabudowań mieszkalnych, musi także podkreślać konieczność zabezpieczenia interesu przyrody i ludzi.

Mamy wystarczającą ilość terenów pod zrównoważony rozwój OZE

Pracownia powołując się na dane Europejskiego Biura Ochrony Środowiska dostępne w analizie „Tereny pod OZE. Wymagania przestrzenne dla zrównoważonej transformacji energetycznej w Europie”, podkreśla, że Polska będzie potrzebować około 0,8% całkowitej powierzchni kraju do 2030 r., i około 1,8% do 2040 r., aby przyjąć wystarczającą ilość mocy słonecznej i wiatrowej potrzebnej do dekarbonizacji. 

W Polsce nie ma problemów z dostępnością gruntów, które mogłyby pomieścić potrzebną moc odnawialnych źródeł energii na odpowiednich obszarach. Dostępnych, odpowiednich lokalizacji jest około dwukrotnie więcej niż wynoszą potrzeby. W naszym kraju jest możliwy rozwój energii odnawialnej w sposób, który chroni zasoby przyrody i ziemię rolną przed zabudową inwestycjami energetycznymi (...) ale ich interes musi być zabezpieczony

– organizacja podkreśla w swoim stanowisku.

Zabezpieczenie interesu przyrody kluczowe w odblokowaniu potencjału OZE

Rozwój każdej formy energetyki wymaga dbałości o dziedzictwo przyrodnicze. Miejsca predysponowane do stawiania wiatraków są często miejscami występowania rzadkich gatunków ptaków i nietoperzy. A ochrona klimatu nie może odbywać się przez pogłębianie kryzysu bioróżnorodności. Podstawowym i sprawdzonym narzędziem gwarantującym zrównoważony rozwój jest procedura oceny oddziaływania inwestycji na środowisko, dlatego w swoim stanowisku Stowarzyszenie apeluje o:

• zakaz lokalizowania wiatraków na obszarach cennych przyrodniczo i w korytarzach ekologicznych oraz utrzymanie dziesięciokrotności całkowitej wysokości elektrowni od granic parków narodowych, rezerwatów przyrody i obszarów Natura 2000, w których przedmiotami ochrony są ptaki i nietoperze;
• zindywidualizowanie procedury lokalizacyjnej w oparciu o kryteria ornitologiczne, szczególnie analizy siedliskowe i trasy przelotów w buforze do 2 km od inwestycji dla najbardziej zagrożonych gatunków ptaków;
• ocenę oddziaływania na środowisko dla każdej elektrowni; zwolnienie z przeprowadzenia ooś może obowiązywać jedynie dla małych instalacji (do 1 MW);
• zagwarantowanie obrony interesów lokalnych społeczności poprzez ustalenie faktycznej odległość elektrowni wiatrowych od zabudowań każdorazowo w odniesieniu do lokalnych uwarunkowań, w odrębnych postępowaniach administracyjnych.

Wyzwania dotyczące modernizacji sieci i inwestycji w efektywność energetyczną

Stowarzyszenie zwraca także uwagę, że wąskim gardłem transformacji nie są procedury administracyjne czy brak terenów pod inwestycje, ale stan sieci elektrycznych. Pracownia podkreśla konieczność rozbudowy i modernizacji sieci oraz rozwój inwestycji w efektywność energetyczną, które pozostają pilnymi priorytetami (poza odblokowaniem potencjału energetyki wiatrowej). Ważne jest także wyznaczanie „obszarów przyspieszonego rozwoju OZE” w sposób, który zawsze będzie obejmować istniejącą infrastrukturę elektryczną lub będzie połączone z konkretnym planowaniem rozwoju sieci elektrycznych.

Troszcząc się o to, czy cenne zasoby przyrody i ziemia rolna nie zostaną zniszczone przez konieczność pilnego rozwoju energetyki odnawialnej nie możemy zapomnieć o potencjale efektywności energetycznej i koniecznych inwestycjach w sieci dystrybucyjne pod rozwój energetyki rozproszonej. Ważne jest, że Polska ma wystarczającą ilość odpowiednich terenów pod zrównoważoną rozbudowę OZE, potrzeba jednak woli politycznej, by transformacja była w pełni sprawiedliwa i bezpieczna

– mówi Katarzyna Wiekiera z Pracowni na rzecz Wszystkich Istot.

Kontakt dla mediów:

Katarzyna Wiekiera, Pracownia na rzecz Wszystkich Istot, e-mail: katarzyna@pracownia.org.pl; tel. 665 251 785