Wybuchowy Park Jurajski

W lokalnej prasie częstochowskiej pod wymownym tytułem „Będą strzelać?!” („Gazeta w Częstochowie”, dodatek do „Gazety Wyborczej” z dn. 01.06.2001) ukazał się artykuł o staraniach organiza­torów Międzynarodowego Pokazu Ogni Sztucznych i Laserów o ponowne prze­niesienie tej imprezy do podczęstochowskiego Olsztyna. Miejscowość ta położona na Jurze Krakowsko - Częstochowskiej słynie z niezwykle pięknych, dobrze zachowanych min średniowiecznego zamku.

Teren ten już od 1991 r. miał zostać włączony do projektowanego Jurajskiego Par­ku Narodowego, o charakterze wyspowym, składającego się z dwóch części: złotopotoc­kiej i olsztyńskiej. Park do tej pory nie został utworzony ze względu na sprzeciwy społeczności lokalnych i leśników widzących w nim zagrożenie dla swoich interesów. Gdyby jednak pokaz znów przeniósł się na te tereny, byłby to po­ważny cios dla jurajskiej przyrody. O kon­flikcie wokół tej imprezy, która przez wiele lat odbywała się na terenie chro­nionym przez Zespół Jurajskich Parków Krajobrazowych pisaliśmy już w „Dzi­kim Życiu” wielokrotnie. Przypomnijmy jednak fakty. Przez siedem lat na malowni­czym wzgórzu zamkowym w Olsztynie or­ganizowana była największa impreza plenerowa w Polsce: Międzynarodowy Po­kaz Pirotechniki i Laserów, połączony z kon­certami zespołów rockowych. Przyciągała ona w to miejsce setki tysięcy widzów spra­gnionych zabawy (media podawały liczbę ok. 400 tys.), czyniących ze wzgórza zam­kowego i okolicznych terenów leśnych, w tym również urokliwego rezerwatu „So­kole Góry”, gigantyczne pobojowisko, po którym śmieci i butelki po alkoholu można było znaleźć przez cały rok. W czasie poka­zów pirotechnicznych emitowane były do at­mosfery tony toksycznych związków strontu i bani, które powodują m.in. odwapnienie kości, zwyrodnienie wątroby i śledziony.

Pi­rotechnicy nie oszczędzali także murów zamkowych, które pękały pod wpływem sil­nych detonacji. Murawy kserotermiczne (gdzie występuje endemiczna przytulia olsz­tyńska), pokrywające wzgórze zamkowe były wielokrotnie podpalane przez sztucz­ne ognie wylewane niczym płonąca lawa z murów zamkowych. Jednak po wielu wy­siłkach i latach zmagań przyrodników, lo­kalnej ludności i organizacji ekologicznych (Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła” prowadził w tej sprawie kampanię) nastąpiło szczęśliwe, choć jak się okazuje chwilowe, zakończenie konfliktu. W czerwcu 1999 r. Wojewódzka Komisja Ochrony Środowiska woj. śląskiego negatywnie rozpatrzyła proś­bę gminy Olsztyn o kontynuowanie pokazów na terenie parku krajobrazowego. Przesądzi­ły o tym następujące fakty:

• Impreza była robiona na obszarze o wy­jątkowej wartości przyrodniczej i kulturo­wej, a jej organizatorzy nie potrafili zabezpieczyć terenu w taki sposób, aby nie ucierpiała na tym przyroda,
• Do powietrza przedostawało się każdo­razowo 20 ton związków strontu i baru, które wiatr przenosił na okoliczne lasy i pola za­truwając glebę,
• Zabytkowe ruiny olsztyńskiego zamku nie wytrzymywały próby sił detonacji. Pod­czas tego „potopu szwedzkiego” niszczały one i kruszyły się,
• Organizatorzy posiadali oceny oddzia­ływania na środowisko, które okazały się bardzo powierzchowne i nie uwzględniały wielu skutków tej imprezy.

W 1999 roku pokaz odbył się na lotnisku w Glinniku, czyli miejscu przystosowanym do obsługi takich imprez i gdzie zgroma­dzone tłumy nie powodowały już znisz­czeń w przyrodzie. Jednak już w roku następnym impreza nie odbyła się i gmi­na Glinnik spotkała się z organizatorami pokazów pirotechnicznych przed sądem za nie wywiązywanie się przez nich z umów finansowych. Czy obecnie nastą­pi ponowny „desant” pirotechników na te­reny cenne przyrodniczo będzie zależeć w dużej mierze od decyzji osób odpowie­dzialnych za jej ochronę. Warto więc przypomnieć o naszym sprzeciwie i na­pisać do nich list w tej sprawie.

Dariusz Matusiak

Pomocne adresy:
Wojewódzki Konserwator Przyrody Pani Jolanta Prażuch
Śląski Urząd Wojewódzki
ul. Jagiellońska 25
40-032 Katowice
 
Wójt Gminy Olsztyn
Pan Marian Stępień
Pl. Piłsudskiego 10
42-256 Olsztyn k. Częstochowy