Dotacje dla autostrad. Już w maju ruszy budowa A-1

W ogłoszonym niedawno programie gospodarczym na następne lata, rząd zakłada przeznaczenie 38 miliardów zł na budowę autostrad, w tym trasy A-1. Pieniądze na dotacje dla budowniczych autostrad mają pochodzić m.in. z publicznych pieniędzy. Jako podatnicy dopłacimy zatem do zatruwania powietrza spalinami, które będziemy wdychać. Będziemy również płacić za szpecenie krajobrazu i zalewanie asfaltem kolejnych miejsc przyrodniczo cennych.

Przeciwko pomysłowi rządu zaprotestowała m.in. „Koalicja na rzecz sprawiedliwych cen w transporcie” (jej członkiem jest także Pracownia na rzecz Wszystkich Istot), która wraz z innymi organizacjami społecznymi zorganizowała 21 lutego br. demonstrację pod Ministerstwem Finansów. Domagano się wdrożenia postulatów – zgodnych z trendami polityki transportowej w cywilizowanych krajach Europy – które organizacje zrzeszone w koalicji podnoszą od lat i które zostały przekazane na ręce ministra finansów podczas trwania demonstracji. Zostały one również przedstawione na konferencji prasowej, która poprzedziła manifestację. Postulaty dotyczą m.in. uwzględnienia ochrony dzikiej przyrody przy tworzeniu polityki transportowej i przestrzennej, zaprzestania dotowania z budżetu państwa motoryzacji indywidualnej i transportu samochodowego, zniesienia ulg podatkowych dla przemysłu samochodowego i lobby drogowego, przyjęcia w polityce transportowej zasady, że tranzyt towarów przez Polskę będzie odbywał się przy użyciu kolei i wprowadzenie wzorem Szwajcarii opłat od ciężarówek za każdy przejechany kilometr.

Demonstracja dotyczyła również problemów bardziej konkretnych, przede wszystkim faktu, że na początku bieżącego roku wojewoda pomorski zwrócił się do wicepremiera o przyznanie pieniędzy na rozpoczęcie prac przygotowawczych na północnym odcinku autostrady A-1. Wartość tych prac szacowana jest na 300 mln zł. Pod koniec stycznia br. w Straszynie wojewoda pomorski spotkał się z projektantami i wykonawcami północnego odcinka A-1 oraz z przedstawicielami gmin graniczących bezpośrednio z trasą projektowanej autostrady. Ustalono wówczas, że z dniem 2 maja br. ruszą prace przygotowawcze obejmujące roboty ziemne na odcinku o długości 90,3 km pomiędzy Gdańskiem a miejscowością Nowe Marzy. Do tej pory trwa negocjowanie umowy koncesyjnej pomiędzy przedstawicielami Gdańsk Transport Company, Agencji Budowy i Eksploatacji Autostrad, resortów finansów i infrastruktury. Grunty przeznaczone pod budowę na odcinku Gdańsk – Toruń wykupione są w 99,5%. Trwa postępowanie wywłaszczeniowe ostatnich czternastu działek, nie przeszkadza to jednak w rozpoczęciu prac.

Na trasie planowanej autostrady znajdują się miejsca przyrodniczo cenne, które zasługują na szczególną uwagę. Należy do nich m.in. Dolina Szpęgawy. Spełnia ona funkcję lokalnego korytarza ekologicznego, łączącego duży kompleks leśny w okolicach Starogardu Gdańskiego z doliną Wisły. Na trasie autostrady i w jej bezpośrednim otoczeniu znajdują się miejsca o cechach zespołów naturalnych i półnaturalnych. Do najcenniejszych z nich należy grąd zboczowy z udziałem wielu gatunków roślin chronionych i rzadkich, w tym liczne stanowisko lilii złotogłów. Cechy naturalnych zespołów posiadają również niektóre zbiorowiska szuwarowe, zarośla łozowe i łęg olszowo-jesionowy.

W okolicy Borkowa autostrada odetnie wysunięty fragment lasu przylegający od północy do kompleksu bagien, zarośli i lasów higrofilnych, który łączy się poprzez rów melioracyjny i łąki z dopływami rzeki Janki. Teren ten stanowi obecnie użytek ekologiczny. Jest ostoją wielu gatunków kręgowców, w tym płazów, ptaków wodno-błotnych i zwierzyny płowej. Stwarza dogodne warunki do rozrodu żab, również leśnych. Do najcenniejszych zbiorowisk należą tu zespoły torfowiskowe i mszary, zespoły szuwarowe i zbiorowiska wodne. Dużą powierzchnię zajmują też brzezina bagienna i zarośla łozowe. Na obrzeżu obserwuje się również niewielkie powierzchnie olsu porzeczkowego i łęgu olszowo-jesionowego. Dużą wartość krajobrazową, a nieco mniejszą przyrodniczą posiadają lasy otaczające użytek ekologiczny. Rangę omawianego obiektu podnoszą gatunki chronione i rzadkie: wełnianka, narecznica, czermień błotna, konwalia majowa i inne. Podobnie jak obiekty opisane wyżej, dużą wartość pod względem krajobrazowym i przyrodniczym posiadają również jeziora Łąkosz, Czarne i Zawada oraz kompleks leśny w okolicach Bielawki.

Okolice Gajewa i jezior obejmują skrajne partie Borów Tucholskich występujące w kompleksie z łąkami, szuwarami, zaroślami oraz lasami higrofilnymi – zbiorowiskami występującymi na siedliskach bagiennych i wilgotnych. Urozmaicają je niewielkie zbiorniki, rowy melioracyjne oraz cieki wodne – dopływy jeziora Czarnego. Obszar ten wyróżnia się dużą różnorodnością biologiczną i wartością ekologiczną. Rozległy obszar zajmują ols porzeczkowy, łęg olszowo-jesionowy i zarośla łozowe. W lasach i na łąkach występują rzadkie i chronione gatunki roślin, zaś cały kompleks stwarza dogodne warunki do bytowania i lęgów ptaków. Południowa część omawianego obiektu leży w granicach obszaru chronionego. W okolicach Bielawki, na ok. 38 kilometrze trasy, autostrada będzie przecinać wysunięty fragment kompleksu leśnego porastający teren silnie pagórkowaty. Na tym odcinku zostaną odcięte od kompleksu głównego w miarę naturalne, ale stosunkowo młode fitocenozy lasu dębowo-grabowego oraz nasadzenia sosny, brzozy i dębu czerwonego na ich siedlisku. W ich runie występuje kilka rzadkich i chronionych roślin. W krajobrazie leśnym na terenie strefy krawędziowej doliny Wisły dominują bory mieszane sosnowo-dębowe. Lasy te znajdują się w granicach Parku Krajobrazowego Doliny Dolnej Wisły*.

Wszystkie te cenne przyrodniczo miejsca mają zostać zalane asfaltem. Za parę tygodni wjadą na teren koparki i spychacze. Wejdą robotnicy z piłami. Prosimy czytelników DŻ o pomoc w znalezieniu osób i organizacji potencjalnie zainteresowanych wsparciem działań antyautostradowych na terenie miejsc cennych przyrodniczo wymienionych w artykule. Walka trwa! Do ostatniego miejsca, do ostatniego drzewa.

Dagmara Zubel

*Wszystkie te dane pochodzą z raportu OOŚ pierwszego etapu autostrady A-1 w Polsce.