Skały i krajobrazy Jury

Śląsk

Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego wydał właśnie książkę, która powinna zainteresować wszystkich miłośników Jury Krakowsko-Częstochowskiej i jej przyrody. Książka „Obiekty i zjawiska przyrodnicze przyrody nieożywionej Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd” autorstwa Andrzeja Tyca, naukowca z Uniwersytetu Śląskiego, wydana została w dwudziestą rocznicę powołania Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych.

Park Krajobrazowy Orlich Gniazd rozciąga się od okolicy Wolbromia prawie pod Częstochowę, obejmując swym zasięgiem liczne piękne i cenne przyrodniczo miejsca tego regionu. W otulinie parku ma swoje źródła Pilica, natomiast źródła Warty i górna część jej doliny leżą nieopodal granicy otuliny, na terenie parku i otuliny jest znajduje się 10 rezerwatów przyrody. Kto choć raz odwiedził te okolice, zapewne pozostaje pod urokiem krajobrazu wyjątkowego w skali kraju kropkę o niepowtarzalności i tej świadczą przede wszystkim charakterystyczne formy skał wapiennych – tzw. ostańce jurajskie oraz malownicze wzniesienia, na których skały te są usytuowane. Licznie na tym obszarze występują jaskinie i schroniska skalne, które przed wiekami służyły częstokroć za schronienie naszym przodkom. Na walory krajobrazowe turystyczne składają się to też pozostałości ludzkiej aktywności w postaci ruiny średniowiecznych warowni, na trwałe wpisanych chyba wyobrażenie o regionie i jego najbardziej malowniczych miejscach.

Książka Andrzeja Tyca zajmuje się przede wszystkim omówieniem cennych i pięknych form przyrody nieożywionej na tym obszarze. Mamy tu więc informacje z dziedziny „historii naturalnej”, geologii, geografii i pokrewnych, ale także dużo i ciekawie przedstawioną dawkę wiedzy przyrodniczej. Książka ma charakter wykraczający poza tematykę zasygnalizowano w tytule, co tylko wychodzi jej na dobre Warto zwrócić uwagę na opisy dolin rzecznych i występujących na terenie PKOG i ich znaczenie jako stoi przyrody oraz korytarzy ekologicznych.

Autor zwraca też wielokrotnie uwagę na problem ochrony przyrody, zwłaszcza w kontekście turystyki – to temat szczególnie na Jurze aktualny w wyniku coraz bardziej masowej i ekspansywnej turystyki w ostatnich latach. Andrzej Tyc pisze: „Jakże często widzimy na Jurze obrazy jak z ruchliwego miasta, a cenne obiekty przyrodnicze, zamiast przynosić ukojenie dla zmęczonych miejskim gwarem turystów, stają się targowiskiem najnowocześniejszych osiągnięć techniki motoryzacyjnej oraz sprzętu nagłaśniającego. W ogólnym pędzie życia nowoczesny człowiek wcale dąży do odkrywania czegoś nowego, nieznanego, zaskakującego. Odkrywanie to jednak podyktowane jest nie tyle chęcią zaspokajania zwykłej ludzkiej ciekawości świata, lecz coraz częściej kończy się przeniesieniem w nowo poznane miejsce swoich przyzwyczajeń, ulepszeń i całego bagażu miejskich atrybutów wygodnego życia. Zjawisku temu towarzyszy ogólne przekonanie, że wszystko nam wolno, a na łonie natury możemy pozwolić sobie na działania, na które nigdy nie pozwolili byśmy sobie na własnym podwórku. Powoduje to wielkie zmiany w krajobrazie oraz degradację walorów przyrodniczych, również na terenach, gdzie przyroda jest prawnie chroniona”.

Książkę warto polecić wszystkim miłośnikom którym – nawet znawcy tego terenu znajdą tu kilka ciekawych informacji i zaproszenie do mniej popularnych, lecz równie pięknych miejsc regionu.

(rem)

Książkę można nabyć w biurze Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego, ul. Legionów Polskich 69, 41-300 Dąbrowa Górnicza.