List Otwarty – Dramat Puszczy Białowieskiej

Członkowie Komitetu Ochrony Przyrody PAN na zebraniu plenarnym w Krakowie w dniu 12 grudnia 2003 r. uchwalili co następuje:

My, obywatele Polski, tworzący 34-osobowy zespół opiniodawczy w zakresie naukowych podstaw ochrony przyrody, zaniepokojeni ciągłym nasilaniem wyrębów ostatnich starych drzew i drzewostanów naturalnego pochodzenia w obu częściach Puszczy Białowieskiej poza obszarami chronionymi, jak nawet tych w obrębie obszarów nominalnie chronionych prawem, świadomi unikatowej w skali Europy i świata wartości przyrodniczej i naukowej Puszczy Białowieskiej oraz wielkiej wagi jej kulturowego dziedzictwa dla Polaków, Białorusinów i Litwinów, postanowiliśmy co następuje:

• Podjąć ponownie, wespół z innymi komitetami PAN, placówkami i stowarzyszeniami naukowymi oraz z proekologicznymi organizacjami pozarządowymi, starania o prawną ochronę całej Puszczy Białowieskiej poprzez dalsze powiększenie Białowieskiego Parku Narodowego;
• Zwrócić się do kolegów – uczonych i działaczy ochrony przyrody – oraz do społeczeństwa Europy, zwłaszcza Republiki Białorusi, o przyłączenie się do tego apelu;
• Skierować poniższy apel do odpowiednich władz krajowych i Unii Europejskiej.

Apelujemy o:

1. NATYCHMIASTOWE wstrzymanie wycinania drzew w rezerwatach i w obrębie Hwoźna Białowieskiego PN. W naszej opinii, działania podejmowane tam pod hasłem zwalczania kornika drukarza lub pod innymi pretekstami powodują nieodwracalne zmiany w naturalnych ekosystemach leśnych, w tym w ich warunkach siedliskowych.
2. PILNE wprowadzenie do planów ochrony dla wszystkich rezerwatów w polskiej części Puszczy zapisu, który uniemożliwiałby dokonywanie w nich wyrębu drzew inaczej jak tylko po dokonaniu wnikliwej analizy, przeprowadzonej z równoprawnym udziałem autorytetów w zakresie ochrony przyrody, w tym instytutów i komitetów naukowych niezależnych od władz leśnictwa.
3. OSTATECZNE rozwiązanie kwestii powiększenia Białowieskiego Parku Narodowego na obszar całej polskiej części Puszczy, tak aby w przyszłości rozważyć wspólnie z Białorusią możliwość utworzenia pierwszego (dwunarodowego) PUSZCZAŃSKIEGO PARKU EUROPY (ANCIENT FOREST PARK of EUROPE), jako świadectwa dalekowzroczności Europejczyków, ich troski o przyszłe pokolenia i o stan przyrody.
4. WYDATNE OGRANICZENIE powiększonego rozmiaru pozyskania drewna, tak w jej części białoruskiej, a jeszcze bardziej – w polskiej, gdzie dopuszcza się pozyskiwanie do 150 000 m³ drewna rocznie aż do roku 2011. Tymczasem, wg oceny Rady Naukowej BPN, nieszkodliwe dla ekosystemów Puszczy byłoby pozyskanie tylko 2-3 razy niższe, i to prowadzone głównie w ramach przebudowy drzewostanów zasadzonych przez człowieka na niewłaściwym siedlisku (patrz: Zasady funkcjonowania BPN powiększonego na cały obszar polskiej części PB. Białowieża, r. 2000). Pozyskiwanie drewna grubego w Puszczy, którego rozmiar może powodować nieodwracalne zmiany naturalnych ekosystemów leśnych, w tym warunków glebowych oraz różnorodności biologicznej, nie może być kształtowane pod naciskiem lokalnych interesów, żądań przemysłu drzewnego ani nawet tylko pod kątem zasad hodowli lasu, bowiem Puszcza Białowieska jest obiektem jedynym, wyjątkowym i niepowtarzalnym.

Zwracamy się do instytucji krajowych oraz Unii Europejskiej o pomoc w rozwoju gospodarczym gmin Puszczy Białowieskiej, która tworzyłaby alternatywę dla gospodarczego użytkowania zasobów leśnych.

Kraków, dnia 12.12.2003

W imieniu Komitetu Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk
Sekretarz KOP
dr Zygmunt Dajdok
Przewodniczący KOP
prof. dr hab. Ludwik Tomiałojć