Ochrona przyrody 2007-2013
W kwietniu Ministerstwo Środowiska prowadziło konsultacje społeczne projektu nowelizacji Krajowej strategii ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej oraz nowego Programu działań do strategii na lata 2007-2013. Konsultowany projekt będzie miał decydujący wpływ na działania w zakresie ochrony przyrody w naszym kraju w ciągu najbliższych 7 lat, również w zakresie kwalifikowania projektów do finansowania.
Cel działań sformułowany jest bardzo ogólnie jako „zachowanie bogactwa różnorodności biologicznej w skali lokalnej, krajowej i globalnej, oraz zapewnienie trwałości i możliwości rozwoju wszystkich poziomów jej organizacji (wewnątrzgatunkowego, międzygatunkowego i ponadgatunkowego)”. Cel ten przełożono na cele strategiczne i operacyjne, a te z kolei na konkretne 133 zadania do wykonania i to one są najbardziej interesujące z punktu widzenia praktycznej ochrony przyrody.
Każde zadanie zostało przedstawione w postaci karty, która zawiera: cel strategiczny, operacyjny, sformułowane zadanie, dział, do którego je przypisano, priorytet wykonania (trzystopniowa skala), podmiot odpowiedzialny, podmioty uczestniczące (widać, że wiele zadań może być powierzonych organizacjom pozarządowym), okres realizacji, szacunkowe koszty, potencjalne źródła finansowania, przewidywane efekty, uwarunkowania realizacyjne oraz, co bardzo ważne, sposób oceny stanu realizacji zadania.
Można mieć trochę zastrzeżeń do tego projektu. Uwzględnia on na przykład prawie wyłącznie przyrodę ożywioną, co wynika oczywiście z faktu, iż dotyczy różnorodności biologicznej, ale bardzo możliwe, że będzie traktowany jako podstawa całości działań ochronnych w kraju. Można się zastanawiać nad szczegółami – np. dlaczego tak ważna kwestia, jak doskonalenie i egzekwowanie przepisów ochrony środowiska ma tylko średni priorytet wykonania, albo nad realnością niektórych zapisów, np. o pełnym ukończeniu tworzenia Natury 2000 w roku 2008. Jednak pomimo tych zastrzeżeń projekt zawiera dużo pozytywnych postulatów, które od lat są formułowane przez środowiska zajmujące się ochroną przyrody.
Poniżej znajduje się zestawienie niektórych ciekawszych zadań do realizacji. Całość dostępna jest na stronie internetowej Ministerstwa Środowiska.
|
Zadanie |
Okres realizacji |
Priorytet |
|
Przeprowadzenie inwentaryzacji i waloryzacji składników różnorodności biologicznej, w tym zwłaszcza w zakresie siedlisk przyrodniczych i gatunków chronionych na mocy Dyrektywy Ptasiej i Siedliskowej |
2007-2013 |
!!! |
|
Pełne utworzenie Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 w Polsce |
2007-2008 |
!!! |
|
Opracowanie i formalne zatwierdzenie planów ochrony obszarów chronionych, w tym zwłaszcza obszarów Natura 2000 |
2007-2013 |
!!! |
|
Wdrożenie systemu zarządzania obszarami Natura 2000 |
2008-2013 |
!!! |
|
Wypracowanie i wprowadzenie w życie mechanizmów prawnych tworzenia i funkcjonowania korytarzy ekologicznych |
2007-2008 |
!! |
|
Wyznaczenie korytarzy ekologicznych i objęcie ich formalną ochroną |
2008-2011 |
!! |
|
Wypracowanie i wprowadzenie w życie mechanizmów prawnych, dotyczących metod gospodarowania populacjami konfliktowych gatunków zwierząt, w tym inwazyjnych, zagrażających gatunkom rodzimym |
2008 |
!!! |
|
Wypracowanie i wprowadzenie w życie mechanizmów prawnych oraz upowszechnienie programów zapobiegania szkodom wyrządzanym w gospodarce przez konfliktowe gatunki zwierząt |
2008-2009 |
!! |
|
Przeprowadzenie na poziomie regionalnym i lokalnym analizy potrzeb tworzenia nowych lub zmiany granic istniejących obszarów chronionych |
2007-2010 |
!! |
|
Powołanie, w oparciu o dokonaną analizę oraz uwzględniając uwarunkowania społeczno-gospodarcze, nowych obszarów chronionych, m.in. powołanie Turnickiego PN, Jurajskiego PN, Mazurskiego PN, powiększenie Białowieskiego i Karkonoskiego PN, powołanie ok. 20 parków krajobrazowych, w tym: Kurpiowskiego, Bobolicko-Polanowskiego, PK Środkowej Wisły, Puszczy Drawskiej, PK w Borach Dolnośląskich, Napiwodzko-Ramuckiego, PK Puszczy Boreckiej, powiększenie PK Nadbużańskiego, Bolimowskiego, Górznieńsko-Lidzbarskiego, Łagowskiego, Pszczewskiego oraz powołanie ok. 200 nowych rezerwatów przyrody obejmujących około 20 000 ha |
2008-2010 |
!! |
|
Przeprowadzenie terenowej oceny stanu zachowania walorów przyrodniczych oraz zagrożeń i potrzeb czynnej ochrony ustanowionych użytków ekologicznych i pomników przyrody oraz dokonanie stosownej weryfikacji rejestrów prawnych w tym zakresie |
2008-2010 |
!!! |
|
Wypracowanie i wprowadzenie w życie mechanizmów prawnych tworzenia i funkcjonowania systemu morskich obszarów chronionych w polskiej strefie Bałtyku i jego pobrzeża |
2007-2008 |
!! |
|
Wypracowanie i upowszechnienie metod, zasad i narzędzi kompensacji przyrodniczych, w tym szczególnie na obszarach chronionych, a zwłaszcza w ramach sieci Natura 2000 |
2007-2008 |
!!! |
|
Identyfikacja zagrożeń naturalnych i półnaturalnych krajobrazów oraz dokonanie analizy ich przekształceń. Opracowanie i upowszechnienie czerwonej księgi krajobrazów, zawierającej zasady ich ochrony i zrównoważonego użytkowania |
2008-2009 |
! |
|
Opracowanie i upowszechnienie zasad wykonywania obudowy przyrodniczej i systemów przejść dla zwierząt dla linii kolejowych i dróg, w tym autostrad |
2007-2008 |
!! |
|
Prowadzenie zmian struktury wiekowej i składu gatunkowego drzewostanów w celu sukcesywnego dostosowywania ich do charakteru siedliska i przywracania różnorodności genetycznej i biologicznej biocenoz leśnych |
2007-2013 |
!!! |
|
Prowadzenie zalesiania nowych terenów z uwzględnieniem uwarunkowań przyrodniczo-krajobrazowych i potrzeb ochrony różnorodności biologicznej, w tym w zakresie funkcjonowania korytarzy ekologicznych |
2007-2013 |
!! |
|
Wyznaczanie w lasach obszarów szczególnie cennych przyrodniczo, wymagających modyfikacji gospodarki leśnej oraz zwiększenie powierzchni referencyjnych, wyłączonych z tej gospodarki |
2007-2010 |
!! |
|
Opracowanie i upowszechnienie zasad ochrony i wykorzystywania rodzimej różnorodności biologicznej w procesach rekultywacji obszarów zdegradowanych wskutek eksploatacji surowców |
2008 |
!! |
|
Opracowanie i wdrożenie mechanizmów wzmacniających finansowo działalność placówek prowadzących edukację ekologiczną |
2007 |
!! |
|
Rozwijanie działań na rzecz promocji i popularyzacji założeń i zasad funkcjonowania Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 |
2007-2013 |
!!! |
|
Realizacja monitoringu różnorodności biologicznej |
2007-2013 |
!!! |
|
Prowadzenie oceny polityk, strategii i programów poszczególnych sektorów na krajowym i regionalnym poziomie administracji, pod kątem ich zgodności z wymogami ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej |
2007-2008 |
!!! |
|
Doskonalenie i egzekwowanie przepisów ochrony środowiska |
2007-2013 |
!! |
|
Powołanie i stworzenie warunków funkcjonowania wydzielonej jednostki rządowej do spraw ochrony przyrody |
2008-2013 |
!!! |
|
Uproszczenie procedur pozyskiwania środków z ekologicznych funduszy celowych i umożliwienie korzystania z nich służbom ochrony przyrody |
2007 |
!!! |
|
Wypracowanie i wprowadzenie w życie zasad współpracy polskich służb ochrony przyrody i jednostek planowania przestrzennego z analogicznymi służbami krajów sąsiadujących w zakresie kształtowania transgranicznej sieci korytarzy ekologicznych |
2007-2008 |
!! |
|
Opracowanie i przyjęcie do stosowania wytycznych w zakresie ochrony różnorodności biologicznej w projektowaniu, budowie i eksploatacji inwestycji hydrotechnicznych, w tym także w zakresie ochrony przeciwpowodziowej |
2007-2009 |
!!! |
|
Opracowanie, w ramach planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza, propozycji działań wpływających na poprawę zasobów wodnych zlewni oraz działań umożliwiających renaturyzację zdewastowanych dolin rzecznych (torfowisk, bagien, starorzeczy) |
2007-2009 |
!!! |
|
Wprowadzenie w życie mechanizmów sprzyjających sprzedaży, dzierżawieniu lub przekazywaniu w innej formie gruntów na cele ochrony przyrody |
2008 |
! |
|
Opracowanie i wprowadzenie w życie rozwiązań prawnych zobowiązujących do szerszego uwzględniania potrzeb ochrony różnorodności biologicznej w planowaniu przestrzennym |
2007 |
!!! |
|
Opracowanie i wprowadzenie w życie rozwiązań prawnych, wprowadzających obowiązek sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla obszarów parków narodowych, parków krajobrazowych i rezerwatów przyrody |
2007-2008 |
!!! |
|
Opracowanie i upowszechnienie strategii rozwoju turystyki na obszarach o wysokich walorach przyrodniczych |
2007-2010 |
!! |
|
Opracowanie i wprowadzenie w życie zintegrowanego systemu zarządzania obszarami morskimi i przybrzeżnymi |
2007-2008 |
!!! |
|
Zwiększenie obsady etatowej służb ochrony przyrody oraz ich wyposażenia w narzędzia i instrumenty ułatwiające realizację zadań statutowych |
2008-2013 |
!!! |
Andrzej Ginalski
Czerwiec 2007
(6/156 2007)
Nakład wyczerpany