Wieści ze świata

Szwajcaria zamierza spalać więcej drzew, aby osiągnąć cele klimatyczne

Szwajcaria rozpoczęła transformację energetyczną jeszcze przed inwazją Putina na Ukrainę, ale gwałtownie rosnące ceny energii spowodowały, że politycy, wspierani przez triumwirat większych organizacji pozarządowych zajmujących się ochroną środowiska, stawiają na zwiększenie zainteresowania biomasą pochodzącą z lasów. W ich ocenie ma to zrównoważyć zużycie paliw kopalnych.

Biomasa drzewna (w postaci kłód, peletów, zrębków i odpadów drzewnych) stanowi już 85% całej szwajcarskiej biomasy, która jest obecnie drugim co do ważności odnawialnym źródłem energii w kraju po elektrowniach wodnych. Raport Szwajcarskiego Federalnego Urzędu ds. Energii szacuje że dodatkowy potencjał energetyczny krajowego drewna leśnego wynosi od 40% do 89% dzisiejszego zużycia.

Pozyskanie drewna z najbardziej produktywnego regionu leśnego w kraju przekracza roczny przyrost. W efekcie powierzchnia lasów skurczyła się o 3,6% i przerzedziła o 11% w ciągu ostatnich 20 lat.

Badanie z 2021 r. („Synergistic optimization of renewable energy installations through evolution strategy”) wykazało, że najlepszym sposobem na neutralność klimatyczną i samowystarczalność energetyczną Szwajcarii byłaby instalacja połączonych paneli słonecznych i turbin wiatrowych wysoko w Alpach, powyżej zimowej warstwy mgły. Inną rozważaną opcją są pompy ciepła, które promują nawet zwolennicy biomasy podkreślając, że „mają znacznie większy potencjał niż drewno energetyczne”. Niestety zwolennicy biomasy nadal narzucają opinii publicznej szkodliwe rozwiązanie forsując jej spalanie.

(Mongabay)

Solary alternatywą dla elektrowni wodnej w afrykańskiej Gwinei

Planowana elektrownia wodna Koukoutamba na rzece Bafing, dopływie Senegalu, miałaby powstać na terenie Parku Narodowego Moyen Bafing zalewając 130 km² jego powierzchni i zmuszając do wysiedlenia 8700 mieszkańców. Park jest ważną ostoją różnorodności biologicznej w Zachodniej Afryce, m.in. dla szympansów.

Opracowanie opublikowane przez ekspertów ds. energetyki z Uniwersytetu Vrije w Brukseli, przy wsparciu organizacji International Rivers, wskazuje na realną alternatywę dla elektrowni wodnej w postaci fotowoltaiki, która byłaby prawdopodobnie bardziej atrakcyjną inwestycją niż Koukoutamba i mogłaby skutkować niższym uśrednionym kosztem energii elektrycznej.

Badania wykazują m.in, że ilość energii fotowoltaicznej możliwej do utrzymania w obecnym miksie energetycznym Gwinei może przewyższyć ilość energii elektrycznej, którą elektrownia Koukoutamba ma wytworzyć dla Gwinei, a koszty inwestycyjne wymaganej mocy fotowoltaicznej są korzystne w porównaniu z kosztami związanymi z zaporą Koukoutamba.

Ponadto wiele z najbardziej atrakcyjnych lokalizacji do wytwarzania energii fotowoltaicznej w Gwinei znajduje się stosunkowo blisko lokalizacji Koukoutamby, co oznacza, że poważne zmiany w planowaniu rozbudowy sieci byłyby mało prawdopodobne, gdyby dokonano politycznego wyboru zastąpienia Koukoutamby fotowoltaiką.

Fotowoltaika miałaby znacznie mniejszy ślad przestrzenny niż zbiornik Koukoutamba i mogłaby być rozwijana bez konieczności przesiedlania ludności.

Poza konkretnymi porównaniami z kosztami energii słonecznej przewiduje się, że Koukoutamba wypadnie słabo zarówno z punktu widzenia wytwarzania energii, jak i kosztów. Elektrownia wodna będzie bowiem wytwarzać energię elektryczną w ilościach znacznie poniżej średniej produkcji przewidywanej dla projektu o takich rozmiarach i koszcie.

Badania zostały zaprezentowane w stolicy Gwinei Konakry z udziałem agencji rządowych i decydentów, lokalnych organizacji społeczeństwa obywatelskiego i mediów.

(International Rivers)

Zwycięstwo w sprawie wielkiej inwestycji nad jeziorem Pend Oreille w Idaho

W odpowiedzi na pozew wytoczony przez organizację ekologiczną Center for Biological Diversity i sojuszników z Idaho, Korpus Inżynierów Armii USA zaproponował cofnięcie pozwolenia na budowę ogromnej przystani i osiedla nad jeziorem Pend Oreille. Projekt został zaplanowany w ujściu potoku Trestle Creek, w którym znajduje się ponad połowa rocznych tarlisk amerykańskiego pstrąga byczego (Salvelinus confluentus), gatunku chronionego na mocy Ustawy o zagrożonych gatunkach.

Jeśli doszłoby do powstania przystani, drastycznie zmieniłaby się konfiguracja potoku i jego linia brzegowa. Projekt doprowadziłby do zmiany odgałęzienia potoku, który wpada do ujścia, gdzie miałaby zostać zbudowana przystań.

(The Spokesman Review)

88% mieszkańców gwatemalskiego miasta Asunción Mita przeciwko nowej kopalni złota

Znajdujący się w południowo-wschodniej Gwatemali okręg miejski Asunción Mita zamieszkuje ponad 50 tys. ludzi. W referendum, obawiając się skażenia gleb i źródeł wody, mieszkańcy opowiedzieli się przeciwko planowanej 6 km od miasta odkrywkowej kopalni Cerro Blanco należącej do kanadyjskiej firmy Bluestone Resources. Firma Bluestone Resources, Ministerstwo Energii i Górnictwa Gwatemali oraz niektórzy lokalni zwolennicy kopalni stawiają pod znakiem zapytania legalność referendum.

Skutków skażenia wód przez kopalnię obawia się także sąsiedni El Salvador, którego granice znajdują się niedaleko, a rzeka Ostúa płynąca w pobliżu planowanej kopalni uchodzi do granicznego Jeziora Güija, wpisanego na Listę Ramsar, a z którego wypływa rzeka Lempa dostarczająca wodę milionom Salwadorczyków.

W 2017 r. Salwador jako pierwszy kraj na świecie wprowadził ogólnokrajowy zakaz wydobycia metali. Ustawodawcy jednogłośnie uchwalili go po latach oddolnych kampanii, protestów, zabójstw kilku przywódców społeczności antygórniczych i pięciu referendów miejskich.

Grupy środowiskowe i społeczne w Salwadorze wzywają swój rząd do zajęcia stanowiska przeciwko kopalni Cerro Blanco po drugiej stronie granicy. Pojawili się również, aby wesprzeć proces referendum w Asunción Mita, gdzie ponad 150 krajowych i międzynarodowych obserwatorów – większość z Salwadoru – monitorowało referendum 18 września.

Konsultacje i ich brak były sednem konfliktów górniczych w Gwatemali. Trybunał Konstytucyjny zawiesił kilka projektów górniczych, w tym dwie kopalnie, z powodu braku konsultacji państwa z dotkniętą ludnością rdzenną. Kopalnia niklu Fenix została ponownie uruchomiona w  2022 r. po mocno kontrowersyjnym procesie konsultacji, który zakończył się stanem wojennym, było wiele protestów i represji wobec przywódców społeczności rdzennych Majów Q’eqchi. Budowa kopalni srebra Escobal jest nadal wstrzymana w oczekiwaniu na konsultacje z rdzenną ludnością Xinka.

Na nietubylczych obszarach, takich jak Asunción Mita, nie ma wyraźnego obowiązku konsultowania się lub przeprowadzania referendów. Od 2015 r. na terenie całej Gwatemali odbywają się konsultacje na szczeblu gminnym i referenda dotyczące górnictwa. Większość z nich miała miejsce głównie w regionach zamieszkałych głównie przez ludność rdzenną, a proces ten został określony przez lokalne zwyczaje. W innym miejscu, jak w Asunción Mita, zastosowano przepisy kodeksu miejskiego dotyczące referendów lokalnych.

Burmistrz miasta Asunción Mita, René Francisco Guardado, był świadomy tego, że referendum spotka się z wyzwaniami prawnymi, ale stał na stanowisku, że władze miejskie są przygotowane na wszystko, co ma nadejść. Lokalne uczestnictwo i wielomiesięczna praca specjalnej komisji miały kluczowe znaczenie „aby w tej gminie zapanowała prawdziwa demokracja” – powiedział Guardado dziennikarzom 18 września, kiedy ogłoszono wyniki.

(Mongabay.com)

Ekwador ogłasza tymczasowe moratorium na nowe koncesje naftowe i górnicze

Ekwadorski ruch tubylczy i rząd prezydenta Guillermo Lasso zgodzili się na tymczasowe moratorium na wszystkie nowe koncesje wydobywcze ropy i innych surowców. To ważne wydarzenie stawia pod znakiem zapytania plany podwojenia produkcji ropy naftowej i znacznego zwiększenia inwestycji górniczych.

Porozumienie osiągnięto po 60 dniach negocjacji między organizacjami tubylczymi, w tym Konfederacją Rdzennych Narodów Ekwadoru (CONAIE), a rządem. Rozmowy były wynikiem 18-dniowego strajku rdzennej ludności w związku z rosnącymi kosztami życia, niszczeniem środowiska oraz prawami związanymi z ropą naftową i górnictwem w Amazonii i Andach. Moratorium będzie obowiązywać przez co najmniej 12 miesięcy lub do czasu wprowadzenia przepisów gwarantujących prawo do wolnych, uprzednich i świadomych konsultacji dla ludności rdzennej, zanim takie działania będą mogły mieć miejsce na ich terytoriach.

Porozumienie wstrzymuje wszelkie nowe kontrakty na 16 amazońskich bloków naftowych. Ogranicza również nowe pozwolenia środowiskowe na działalność górniczą do czasu uchwalenia kompleksowego ustawodawstwa środowiskowego.

Legalne i nielegalne wydobycie złota i miedzi odbiło się destrukcyjnie na bogatych ekosystemach Andów i Amazonii oraz na zdrowiu lokalnych społeczności. Rdzenni przywódcy krytyczni wobec ropy naftowej i górnictwa nadal spotykają się z zastraszaniem, groźbami i kryminalizacją za ich wysiłki na rzecz ochrony swoich terytoriów i korzystania ze swoich praw.

Wcześniej główne banki Unii Europejskiej zobowiązały się do zaprzestania finansowania handlu ekwadorską ropą, wysuszając większość tradycyjnego finansowania sprzedaży ropy z Amazonii i stanowiąc kolejną przeszkodę dla rządowych planów podwojenia produkcji.

Porozumienie pojawia się tuż po niedawnych wyzwaniach prawnych, które mogą ograniczyć wydobycie ropy z największych rezerw ropy w Ekwadorze – Ishpingo, Tambococha, Tiputini (ITT) – pod Parkiem Narodowym Yasuni. Do tego przesłuchanie, które rozpoczął w sierpniu 2022 r. Międzyamerykański Trybunał Praw Człowieka w Brazylii, może nadać prawa terytorialne dwóm rdzennym plemionom żyjącym w izolacji, rozszerzając dla ich ochrony tzw. strefę zakazaną i ograniczając zarówno zakładanie nowych szybów wydobywczych, jak i działalność obecnie użytkowanych.

Podczas gdy CONAIE apeluje również o moratorium na obecną produkcję ropy i górnictwo oraz o anulowanie wszystkich nowych koncesji, porozumienie jest koniecznym pierwszym krokiem w kierunku uniknięcia zawarcia umów koncesyjnych i projektów bez zapewnienia konsultacji z ludnością rdzenną. Ten ruch może ostatecznie doprowadzić rząd do zakończenia nowych poszukiwań i ekspansji projektów wydobywczych paliw kopalnych i metali.

(Amazon Watch)

Opracowanie: Tomasz Nakonieczny