Europarlament uznał gaz i atom za „zrównoważone” źródło energii. To sabotaż dla ochrony klimatu i bezpieczeństwa!

6 lipca 2022 r. podczas głosowania plenarnego europosłowie i europosłanki Parlamentu Europejskiego uznali gaz kopalny i energią nuklearną za zrównoważone źródła energii. To decyzja, która nie będzie służyć społeczeństwu, tylko koncernom energetycznym sabotując wysiłki na rzecz ograniczenia zmian klimatu i energetycznego bezpieczeństwa obywateli Unii Europejskiej.

Poparty przez europarlamentarzystów dokument to tak zwana taksonomia zrównoważonych inwestycji. Miała zapewnić spójność między inwestycjami finansowymi, a celem osiągnięcia przez UE neutralności klimatycznej oraz zapobiegać greenwashingowi ze strony inwestorów i przedsiębiorstw. Miała, lecz została przygotowana pod dyktando lobbystów, co usankcjonuje instytucjonalny greenwashing na niespotykaną dotąd skalę.

Taksonomia miała dać państwom członkowskim UE oraz podmiotom unijnego rynku finansowego jasne wskazówki, pod jakimi kryteriami dane inwestycje można uznać za zielone i zrównoważone. To dokument, który niczego nie zakazuje ani nie nakazuje, daje jednak sygnał, gdzie warto inwestować i gdzie popłynie strumień unijnych pieniędzy. Kierowanie się przegłosowaną taksonomią UE grozi ryzykiem skierowania środków finansowych na wsparcie energetycznego uzależniania UE od surowców, które destabilizują klimat i wywołują wojny. Zamiast wspierać transformację energetyczną, taksonomia stworzy nowe zachęty do inwestycji w brudną, wielkoskalową energetykę kosztem energii odnawialnej. Przyczyni się do utrwalenia zależności UE od importowanych paliw kopalnych i sieci geopolitycznych powiązań. Nie jest tajemnicą, że w lobbingu na rzecz włączenia gazu i atomu do taksonomii brały udział rosyjskie koncerny Gazprom, Łukoil i Rosatom¹.

Decyzja Parlamentu Europejskiego pogłębia fałszywy obraz gazu w społeczeństwie. Gaz nie jest przejściowym, zrównoważonym i niskoemisyjnym rozwiązaniem, a w ten sposób jest przedstawiany przez koncerny energetyczne. Gaz jest paliwem kopalnym i w całym łańcuchu jego wykorzystania (wydobycie, przesył, spalanie) emitowane są szkodliwe gazy cieplarniane, przede wszystkim metan. Klimatolodzy z Międzyrządowego Panelu ds. Zmian Klimatu ONZ (IPPC) apelują o natychmiastowe zmniejszenie jego emisji, ponieważ odpowiada on za około 25% globalnego ocieplenia a jego wpływ na klimat jest około 86 razy większy, niż oddziaływanie dwutlenku węgla.

Zostawienie furtki umożliwiającej uznanie inwestycji w gaz za „zrównoważone” podważa użyteczność taksonomii dla instytucji finansowych i inwestorów. Prezes Europejskiego Banku Inwestycyjnego² zaznaczył, że bank będzie trzymał się swoich własnych, bardziej rygorystycznych norm. Przeciwko włączeniu gazu kopalnego i energii jądrowej do taksonomii zrównoważonych inwestycji apelowało też ponad 150 organizacji społecznych³,w tym organizacje z Ukrainy⁴. Jej odrzucenie zarekomendowały też unijne komisje: środowiska i gospodarki.

Sytuacja nie jest jednak beznadziejna, gdyż zarówno inwestycje w gaz i atom muszą spełnić szereg rygorystycznych kryteriów technoloqgicznych i politycznych. Przykładowo kraj musi mieć wyznaczoną datę odejścia od węgla, co całkowicie wyklucza z taksonomii polskie projekty gazowe. Z kolei elektrownie jądrowe, zarówno duże bloki, jak i małe SMR-y, dostaną metkę „zrównoważone” tylko, jeśli kraj ma plan budowy na swoim terytorium składowiska wysokoaktywnych odpadów promieniotwórczych lub podpisaną umowę z innym krajem członkowskim UE, które takie składowisko zbuduje do 2050 r. Tego kryterium nie spełnia żadne państwo z Europy Środkowo-Wschodniej. W taksonomii w ogóle nie uwzględniono projektów takich jak terminale gazowe LNG czy gazociągi, co również jest dobrą wiadomością.

Włączenie gazu i energii jądrowej do tego dokumentu stworzyło sojusz ponad podziałami politycznymi. Poparli je zarówno europosłowie i europosłanki reprezentujący Zjednoczoną Prawicę, jak i Platformę Obywatelską, europosłanki niezależne (Janina Ochojska i Magdalena Adamowicz) oraz Leszek Miller z Nowej Lewicy. Pozostali reprezentanci tego ugrupowania wstrzymali się od głosu. Za ochroną klimatu opowiedziały się Sylwia Spurek (Zieloni), Róża Thun (Polska 2050) i Robert Biedroń (Nowa Lewica). Czy polscy europosłowie i europosłanki w ogóle zdają sobie sprawę, że dokument, który poparli zakłada skrajnie nierównomierny podział pieniędzy? Będzie służył głównie koncernom z Niemiec i Francji, do których popłynie ponad 70% środków⁵, bo polskie projekty gazowe i tak nie spełnią zawartych w nim kryteriów⁶. Naprawdę zrównoważone inwestycje nie miałyby tego problemu i wzmocniły bezpieczeństwo energetyczne Polski. Niestety po raz kolejny zwyciężyła krótkowzroczność i wiara w narrację lobbystów zamiast ostrzeżenia naukowców, ekspertów i organizacji społecznych.

Diana Maciąga, Katarzyna Wiekiera

Przypisy:
1. Marta Gregorczyk, Metoda na „matrioszkę” – rosyjski lobbing za gazem w Parlamencie Europejskim, 08.06.2022, greenpeace.org/poland/aktualnosci/31796/metoda-na-matrioszke-rosyjski-lobbing-za-gazem-w-parlamencie-europejskim [dostęp 25.08.2022].
2. John Ainger, EU Bank May Refrain From Bestowing Green Label on Gas, Nuclear Projects, BNN Bloomberg, bnnbloomberg.ca/eu-bank-may-refrain-from-bestowing-green-label-on-gas-nuclear-projects-1.1714227 [dostęp 25.08.2022].
3. Letter to EU institutions on the IEA net zero raport and the implications for fossil gas in the EU climate taxonomy, 23.09.2021, wwfeu.awsassets.panda.org/downloads/cso_letter_to_eu_institutions___iea_net_zero__taxonomy_.pdf [dostęp 25.08.2022].
4. Kira Taylor, „Please don’t betray us”: Ukrainians call on EU Parliament to reject green label for gas and nuclear, Euractiv, 30.06.2022, euractiv.com/section/energy-environment/news/please-dont-betray-us-ukrainians-call-on-eu-parliament-to-reject-green-label-for-gas-and-nuclear [dostęp 25.08.2022].
5. Allocation of green taxonomy funds, drive.google.com/file/d/1j4yojBOUlvW47MmCZEwjFrxIWztpSl4k/view [dostęp 25.08.2022].
6. EU Taxonomy – Analysis of EU Member States which see Exclusion of Gas-fired and Nuclear Power Plants, drive.google.com/file/d/16Ef82hWofSKA3VfJM4-1MMw3dS875XQ5/view [dostęp 25.08.2022].