Apel o wprowadzenie moratorium na wycinkę lasów

W imieniu niżej podpisanych organizacji i ruchów społecznych zwracamy się do kierownictwa Lasów Państwowych oraz resortu środowiska z żądaniem zatrzymania wycinek drzew na terenie najcenniejszych lasów w Polsce – starodrzewów, ostatnich fragmentów lasów naturalnych oraz lasów wodochronnych.

Wprowadzenie moratorium jest kluczowe z uwagi na trwającą eksploatację lasów naturalnych i tempo wycinek starych drzew o wymiarach pomnikowych z takich miejsc jak Puszcza Karpacka i Pogórze Przemyskie, Lasy Suchedniowskie i Puszcza Świętokrzyska czy Puszcza Bukowa. Zagrożona wycinkami jest także Puszcza Białowieska. Również lasy chroniące zasoby wodne powinny zostać pilnie wyłączone z użytkowania gospodarczego. Przykładem uszczuplania zasobów wodnych dostępnych dla mieszkańców jest Andrychów w Beskidzie Małym, gdzie wycinane są lasy wodochronne a Lasy Państwowe blokują poszerzenie rezerwatu o źródliska rzek zasilających ujęcie wody pitnej¹. Moratorium powinno obowiązywać do czasu przeprowadzenia reformy gospodarki leśnej poprawiającej standardy ochrony przyrody lasów i trwale chroniącej najcenniejsze lasy w Polsce.

Obywatelki i obywatele naszego kraju chcą lasów, nie zrębów. Aż 75% ankietowanych osób domaga się zwiększenia powierzchni lasów, na których nie prowadzi się wycinek. Aż 78% Polek i Polaków uważa, że priorytetem Lasów Państwowych powinna być ochrona przyrody². Ochrona lasów była jednym z najważniejszych tematów kampanii wyborczej. Rekordowa frekwencja w wyborach parlamentarnych pokazała, że społeczeństwo chce mieć wpływ na kierunek rozwoju Polski.

Jednym z takich obszarów jest sposób zarządzania lasami Skarbu Państwa, które pokrywają ¼ terytorium Polski. Skala ich eksploatacji z roku na rok rośnie. W 2022 r. Lasy Państwowe pozyskały rekordowe 42 mln m³ drewna, uzyskując z tytułu jego sprzedaży 13,5 mld zł. Jedynie 0,4% przychodów Lasów Państwowych trafiło na ochronę przyrody³. Jednocześnie to właśnie gospodarka leśna stanowi największe zagrożenie dla przyrody lasów. Ponad połowa siedlisk leśnych Natura 2000 znajduje się z tego tytułu w niewłaściwym stanie ochrony⁴. Skala wycinek i brak dialogu ze społeczeństwem powoduje, że rośnie społeczny ostracyzm wobec Lasów Państwowych. Jednocześnie przez ostatnie lata byliśmy świadkami upolitycznienia LP i uwłaszczenia się leśników na majątku wspólnym obywateli. Obecny model gospodarki leśnej zakładający pełnienie przez las jednocześnie funkcji gospodarczej (pozyskiwanie surowca), przyrodniczej (ochrona bioróżnorodności) i społecznej (udostępnianie lasów ludziom) nie sprawdził się. O jego zmianę upominają się ruchy i organizacje chroniące lasy. Deklaracja zwiększenia ochrony lasów znalazła się w programie wyborczym wszystkich opozycyjnych partii demokratycznych.

Nowelizacja przepisów dot. gospodarki leśnej jest niezbędna ale wymaga czasu związanego z pracą ekspertów i konsultacjami społecznymi. Tymczasem musimy chronić naturalne lasy i stare drzewa już dzisiaj. Każdego dnia nasze najcenniejsze dziedzictwo przyrodnicze wywożone jest do m.in. Chin lub trafia do pieców elektrowni. W ostatnich fragmentach lasów naturalnych i starodrzewów Puszczy Karpackiej, Bukowej czy Świętokrzyskiej wycinane są ponadstuletnie drzewa o wymiarach pomnikowych nie posadzone ręką człowieka, niszczona jest naturalna retencja wodna, dewastowane są ostoje cennych i rzadkich gatunków roślin i zwierząt.

Zachowywanie tych lasów wymaga dzisiaj jedynie decyzji o zatrzymaniu cięć do czasu przeprowadzenia reformy zarządzania lasami na miarę wyzwań, jakimi są zmiana klimatu i spadek bioróżnorodności, oraz oczekiwania społeczne. Spełnienie tego apelu jest także testem dla administracji leśnej sprawdzającym deklarację otwartości na dialog i gotowości ustępstw dla lepszej ochrony lasów.

Moratorium podpisało 116 organizacji.

Przypisy:
1. lasy.pracownia.org.pl/aktualnosci/625-50-organizacji-apeluje-o-wstrzymanie-wycinek-w-lasach-wodochronnych-kolo-andrychowa
2. lasy.pracownia.org.pl/aktualnosci/617-polacy-o-lasach-mniej-wycinek-wiecej-ochrony-przyrody-wyniki-badan-opinii
3. lasy.pracownia.org.pl/aktualnosci/629-raport-finansowy-lp-2022
4. Lasy poza kontrolą. Raport o wybranych nieprawidłowościach gospodarki leśnej w obszarach cennych przyrodniczo w Polsce (pracownia.org.pl)