Co powinniśmy zrobić, aby pingwin cesarski przetrwał?

Wokół tajemnicy życia na Ziemi

Antarktyda jest często uważana za dziewiczą krainę nietkniętą przez ludzkie działania. Niestety taką już nie jest. Podobnie nie jest już prawdą, że Antarktyda w przeciwieństwie do Arktyki nie jest zagrożona zmianami klimatycznymi. Ten kontynent doświadcza coraz szybszego kurczenia się lodu morskiego. Średnia temperatura na Półwyspie Antarktycznym w ciągu ostatnich 50 lat wzrosła o 3 °C, czyli o pięć razy więcej niż globalna (Antarctica and Climate Change).

Jedną z ofiar tych zmian może stać się symbol kontynentu Antarktycznego – pingwin cesarski (Aptenodytes forsteri). Jest on gatunkiem endemicznym dla Antarktydy, największym żyjącym przedstawicielem rodziny pingwinów. Ostatnie analizy wskazują, że jeżeli obecne trendy globalnego ocieplenia będą postępować, i jeśli nie zmieni się polityka klimatyczna, to do 2100 r. wyginie 98% populacji (Jenouvrier et al. 2021). Pingwiny wymagają stałej pokrywy lodowej od kwietnia do grudnia. Jej brak może wpłynąć na ich proces rozmnażania i żerowania. Pingwiny porzucają kolonie na wiele miesięcy i przemieszczają się na długie dystanse po antarktycznym lodzie, aby dotrzeć do pożywienia w postaci kryla na otwartym morzu (Watanabe et al. 2012). Obecność lodu pozwala wędrować pingwinom na duże odległości w poszukiwaniu pokarmu dla młodych. Naukowcy obawiają się, że zmniejszenie pokrywy lodowej oznaczać może mniejsze szanse na znalezienie pokarmu (Jenouvrier et al. 2021).

W francuskim filmie dokumentalnym „Marsz pingwinów” został przedstawiony niezwykły moment w ich życiu. Samiec wysiaduje jajo w fałdzie skóry brzucha przez około 65 dni korzystając z zapasów tłuszczu. W tym czasie temperatura może spadać nawet do minus 60 °C, wiatry wieją z prędkością do 200 km/h. Samce skupiają się w ścisłe kręgi dla ochrony przed zimnem i silnym wiatrem. Co jakiś czas zamieniają się miejscami w grupie, aby ptaki stojące na zewnątrz mogły się ogrzać. Ustawiają się też tyłem do wiatru, aby stracić jak najmniej ciepła. Wysiadujące ptaki nie mogą pozostawić jaja, nie mogą się w tym czasie odżywiać. Nie pobierają pokarmu ogółem około 110 dni, tracą w tym czasie 45% masy ciała. Naukowcy, którzy opisali to niezwykłe zachowanie, zastanawiali się, w jaki sposób pingwiny przemieszczają się do środka grupy. Stają bowiem tak blisko siebie, że nawet minimalny ruch wydaje się niemożliwy. Dzięki analizie wielogodzinnych nagrań odkryli, że pingwiny poruszają się w skoordynowany sposób, ruchem falowym. Ruchy te nie są widoczne gołym okiem, ponieważ zwierzęta przemieszczają się co 30-60 sekund z prędkością 12 cm/s. Autorzy mają nadzieję, że dzięki lepszemu poznaniu życia pingwinów cesarskich uda się zahamować spadek liczebności kolonii pingwinów (Zitterbart et al. 2011).

Na pingwiny cesarskie czyha wiele innych zagrożeń, takich jak utrata siedlisk, wprowadzanie gatunków inwazyjnych, przełowienie oceanów, zanieczyszczenie oceanów, śmieci, a także wycieki olejów. I wreszcie najnowsze zagrożenie – turyści. Pingwiny są bardzo podatne na choroby zakaźne i obecność człowieka stanowi dla nich zagrożenie. Łodzie generują hałas szkodliwy dla zwierząt morskich, a łopatki silników mogą zranić lub zabić przebywające w wodzie zwierzęta. Niestety dla mieszkańców tej części świata wzrasta popyt na wizytę w tym ostatnim dziewiczym obszarze Ziemi.

Co powinniśmy zrobić, aby pingwiny przetrwały? Odpowiedź jest prosta – musimy zaprzestać niszczyć środowisko naturalne, które jest miejscem, w którym żyją pingwiny, ale także to, w którym my żyjemy, gdyż nasze codzienne wybory przyczyniają się do zmian klimatycznych. Najnowsze doniesienia dotyczące Antarktydy są bardzo niepokojące. Do zagrożonych gatunków należą nie tylko pingwiny. Jeżeli zmiany klimatyczne nie ulegną spowolnieniu aż 65% wszystkich gatunków roślin i zwierząt może zniknąć do końca tego stulecia na tym kontynencie (Lee et al. 2022).

Prof. Piotr Skubała

Literatura:
- Antarctica and Climate Change The Effects on Antarctica, coolantarctica.com/Antarctica%20fact%20file/science/global_warming.php [dostęp 01.01.2023].
- Jenouvrier S., Che-Castaldo J., Wolf S., Holland M., Labrousse S. et al. 2021. The call of the emperor penguin: Legal responses to species threatened by climate change. „Global Change Biology” 27: 5008-5029, doi.org/10.1111/gcb.15806.
- Lee J. R., Terauds A., Carwardine J., Shaw J. D., Fuller R. A. et al. 2022. Threat management priorities for conserving Antarctic biodiversity. „PLoS Biology” 20(12): e3001921, doi.org/10.1371/journal.pbio.3001921.
- Watanabe S., Sato K., Ponganis P. J. 2012. Activity Time Budget during Foraging Trips of Emperor Penguins. „PLoS ONE” 7(11): e50357, doi.org/10.1371/journal.pone.0050357.
- Zitterbart D. P., Wienecke B., Butler J. P., Fabry B. 2011. Coordinated Movements Prevent Jamming in an Emperor Penguin Huddle. „PLoS ONE” 6(6): e20260, doi.org/10.1371/journal.pone.0020260.