Stanowisko Rady Naukowej Bieszczadzkiego Parku Narodowego w sprawie planowanego przejścia granicznego Wołosate - Łubnia

Ustrzyki Dolne, dnia 20 września 2007 r.

Rada Naukowa Bieszczadzkiego Parku Narodowego wielokrotnie analizowała zagrożenia dla przyrody Parku, które spowoduje utworzenie planowanego przejścia granicznego Wołosate-Łubnia. Plan ten od kilkunastu lat forsowany jest przez zainteresowane jego realizacją osoby pochodzące z Zakarpacia. Wielokrotnie ten projekt spotykał się z negatywnymi ocenami Rady Naukowej BdPN, Dyrekcji Parku, Ministerstwa Środowiska RP oraz władz administracyjnych Województwa Krośnieńskiego, a następnie Podkarpackiego, instytucji naukowych polskich i ukraińskich, a także organizacji ekologicznych i mieszkańców wsi Wołosate. A więc realizacji tego projektu sprzeciwiały się środowiska i urzędy, które równocześnie aktywnie angażowały się w rozwijanie dobrosąsiedzkich i przyjacielskich relacji pomiędzy Polską i Ukrainą w obszarze przygranicznym, a także proponowały tworzenie innych przejść granicznych poza obszarem Parku, w jego otulinie.

W ostatnim okresie pojawiły się doniesienia prasowe i internetowe, podparte nazwiskami np. rzecznika wojewody Pana Krzysztofa Rokosza lub radcy polskiej ambasady na Ukrainie Pana Włodzimierza Gryca, w których przekazywana jest informacja, iż na wspólnym spotkaniu komisji ds. przejść granicznych uzgodniono, że wśród 10-ciu planowanych przejść na granicy polsko-ukraińskiej powstanie przejście Wołosate-Łubnia. Te wszystkie przejścia miałyby mieć związek z przygotowaniami do EURO 2012. Rada uważa, iż łączenie tego przejścia z planowanym turniejem EURO 2012 jest bezzasadne, gdyż nie tędy będą się przemieszczały ekipy uczestników czy grupy kibiców.

Jeśli prawdziwe są doniesienia prasowe, to należy zauważyć, iż planowane przejście w środku Bieszczadzkiego Parku Narodowego pomija uwarunkowania prawne, a także godzi w dorobek naszego państwa, rozbijając realizowany przez lata system ochrony zasobów i procesów przyrodniczych w Bieszczadach.

Rada Naukowa Bieszczadzkiego Parku Narodowego pragnie przypomnieć najważniejsze cele Parku, których realizację zniweczy przejście graniczne:

• Bieszczadzki Park Narodowy, jako główna część Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery Karpaty Wschodnie, jest jedynym rozległym obszarem chronionym zapewniającym skuteczną ochronę naturalnym ekosystemom puszczy wschodnio-karpackiej wraz z populacjami rzadkich i zagrożonych gatunków ssaków i ptaków, nie tylko w Polsce, ale i w całej Unii Europejskiej. Gatunki te wpisane są na światowe i krajowe czerwone listy. Przejście z drogą przez przełęcz Beskid, wraz ze zwiększonym w tym miejscu ruchem turystów, będzie funkcjonować jak bariera ekologiczna rozcinająca ten Rezerwat Biosfery na dwie izolowane części. Bariera ta zniszczyłaby korytarze ekologiczne położone na przełęczy, którymi przemieszcza się fauna dolin rzecznych i fauna puszczańska pomiędzy kompleksami leśnymi pasma granicznego i zlewni rzek granicznych. Naruszyłaby rewiry dużych ssaków, w tym niedźwiedzia, rysia i wilka oraz ostoje lęgowe płazów gadów i niektórych rzadkich ptaków.
• Łąki na przełęczy Beskid są koszone między innymi również dlatego, by mogły spełniać funkcję spokojnych pastwisk dla jeleni oraz żerowisk orłów i innych ptaków drapieżnych gnieżdżących się w pobliskim drzewostanie.
• Planowane przejście piesze, które zdegradowałoby ekologiczne funkcje przełęczy, przyczyniłoby się do intensyfikacji ruchu samochodowego w Ustrzykach Górnych i w Wołosatym, a następnie (prędzej lub później) zmienione by zostało w przejście drogowe, ponieważ właśnie taki jest ukryty cel zainteresowanych środowisk. Większy niż obecnie ruch samochodowy w środku Parku i rozbudowa infrastruktury towarzyszącej, wpłynęłoby bardzo niekorzystnie na przyrodę, zniszczy walory krajobrazowe i turystyczne tego cennego obszaru.
• Zmiany spowodowane przejściem obniżyłyby walory przyrodnicze Parku Narodowego, który mógłby w efekcie utracić ekskluzywny Dyplom Rady Europy i zaogniłoby relacje z organizacjami międzynarodowymi. To wysokie wyróżnienie otrzymały dotychczas w Polsce tylko dwa parki – Białowieski i Bieszczadzki.
• Zmiany będą miały również niekorzystny wpływ na siedliska i gatunki ochrony priorytetowej, których obowiązek skutecznej ochrony wynika z włączenia tego obszaru do sieci ekologicznej Unii Europejskiej Natura 2000.

Rada Naukowa BdPN popiera natomiast budowę innych przejść granicznych: Malhowice-Niżankowice i Mszaniec-Bystre oraz rozbudowę przejścia Krościenko-Smolnica. Przedstawiciele społeczności lokalnej wskazują na możliwość uruchomienia na terenie gminy Lutowiska przejścia Smolnik-Boberka – jako alternatywy wobec negatywnie opiniowanego przejścia Wołosate-Łubnia. Rada Naukowa BdPN na posiedzeniu otwartym przeprowadzonym w dniu 20.09.2007, podjęła uchwałę, zawierającą kolejny stanowczy protest przeciwko planowaniu przejścia granicznego na terenie Bieszczadzkiego Parku Narodowego.

Naszego państwa nie stać na zaprzepaszczenie nakładów ponoszonych przez wiele lat na doskonalenie systemu ochrony bieszczadzkiej przyrody, a także zniszczenie efektów wieloletniej pracy na rzecz ochrony tych gór, osiągniętych z udziałem licznych specjalistów. Rada Naukowa i Dyrekcja BdPN kieruje swoje stanowisko do: - Ministra Środowiska – Prof. dr hab. Jana Szyszki; - Wojewody Podkarpackiego Pani Ewy Draus z prośbą o spowodowanie wykreślenia z planu przejść granicznych przejścia Wołosate-Łubnia, jako zamierzenia niezwykle szkodliwego dla przyrody BdPN i sprzecznego z celami dobrze pojmowanej ekologicznej polityki naszego państwa.

W imieniu Rady Naukowej Bieszczadzkiego Parku Narodowego Prof. dr hab. Bogdan Zemanek, Przewodniczący Rady