Pierwsi w ochronie przyrody

24 lutego 2022 r. przez wielu ludzi zostanie zapamiętany na długo. Wczesnym rankiem Federacja Rosyjska z kilku stron zaatakowała niepodległą Ukrainę. To pierwszy od czasów drugiej wojny światowy militarny konflikt o takiej skali tuż za granicą Polski. Giną i cierpią ludzie, niszczone są miasta, domy mieszkalne, różnego rodzaju infrastruktura. Wojna dotyka także przyrodę, zwierzęta i siedliska. Jako sąsiedzi Ukrainy stanowczo podkreślamy – myślami i sercem jesteśmy z Wami! Nie będziemy obojętni aby udzielić Wam pomocy.

W tych trudnych chwilach szczególnie ciepło myślimy o ukraińskich aktywistach i aktywistkach z ukraińskich organizacji ochrony przyrody. Podziwiamy i szanujemy skuteczność Waszych działań. Cenimy też to, że w ciągu ostatnich 3 lat Ukraina dwukrotnie tworzyła nowe parki narodowe. W 2019 r. powołano trzy parki narodowe – Nobelski PN, PN Kamjańska Sicz, PN Batkiwszczina, a w 2022 r. kolejne trzy: PN Chołodny Jar, PN Kujalnicki i PN Puszcza Radziwiłła. Wiele istniejących powiększono, tworzono też nowe rezerwaty¹. W Polsce od ponad 21 lat nie udało się utworzyć choćby jednego parku narodowego, ani stworzyć realnych podstaw aby było to możliwe w najbliższej przyszłości. Praca, którą wykonali obywatele Ukrainy zajmujący się ochroną przyrody jest godna naśladowania.

Z ukraińskimi organizacjami współpracujemy od prawie 20 lat. Spotkania w ramach Ukraińsko-Polskiej Szkoły Ochrony Przyrody, która 5 razy była organizowana w latach 2011-2015 (trzy pierwsze pod Kijowem, dwie ostatnie w ośrodku Pracowni w Bystrej) były niezwykle cennymi doświadczeniami dla wszystkich². Ze strony ukraińskiej organizatorem tych wydarzeń było Kijowskie Centrum Ekologiczno-Kulturalne.

Ukraina produkuje prawie 60% energii z węgla i gazu i nie ma dostępu do pomocy finansowej jaką na transformację energetyczną z Unii Europejskiej otrzymuje np. Polska, a mimo to nie ignoruje potrzeby ochrony klimatu. Ukraiński cel klimatyczny wciąż jest daleki od poziomu zgodnego z Porozumieniem Paryskim, ale w ostatnich latach kraj poczynił na tym polu znaczący progres. Ukraina przyjęła plan przejścia na zieloną energię do 2050 r., podniosła krajowy cel redukcji emisji CO₂ do 2030 r. z 40% do 65% poniżej poziomu z 1990 r. i przyjęła nowy – osiągnięcia neutralności klimatycznej nie później niż do roku 2060. Na szczycie klimatycznego COP26 w Glasgow w 2021 r. delegacja Ukrainy ogłosiła, że przyspieszy wycofywanie z węgla z 2050 do 2035 r., kiedy zamknie wszystkie państwowe elektrownie węglowe (choć trzeba uczciwie dodać, że jest ich mniej, niż prywatnych)³. Dla porównania, Polska ani nie przyjęła krajowego celu osiągnięcia neutralności klimatycznej, ani nie wyznaczyła daty odejścia od spalania węgla.

W tych trudnych czasach trzeba pamiętać, że aby w Ukrainie i Europie dokonała się prawdziwie trwała zmiana musimy uniezależnić się od paliw kopalnych – w pierwszej kolejności tych importowanych z Rosji. Bez tej zmiany, która oznacza powstrzymanie się od korzystania z rosyjskiego węgla, gazu i ropy, oraz bez wsparcia działań na rzecz efektywności energetycznej, jako państwo wciąż będziemy legitymizować i finansować działania reżimu Władimira Putina.

Pracujemy wspólnie dla dobra europejskiej przyrody, ale także bezpiecznego świata, w którym razem koegzystują ludzie i dzika przyroda. Dzisiaj, w tym trudnym czasie, nie zapominamy również o pomocy ludziom uciekającym przed wojną. Wiemy o tym, że wielu z naszych Czytelników i Czytelniczek jest zaangażowanych w różnego rodzaju pomoc. Dziękujemy wam za to wsparcie.

Grzegorz Bożek, Diana Maciąga